Тақвими рӯз: Аз мавлуди Ҳаётой Муъминова то ихтирои мошини бӯғӣ

Имрӯз инҳо зодрӯз доранд:

Ҳаётой МУЪМИНОВА (1962), 60-солагии зодрӯзи овозхон, Ҳунарпешаи шоистаи Тоҷикистон.

Ҷӯрабек МУРОДОВ (1942), 80-солагии зодрӯзи мутриб, овозхон, оҳангсоз, Ҳунарпешаи мардумии Иттиҳоди Шӯравӣ ва Тоҷикистон.

Куган ИЗАТУЛЛОЕВ (1937), 85-солагии зодрӯзи олими соҳаи педагогика, Корманди шоистаи илми Тоҷикистон.

Елена АБРАМОВНА (1922-2013), 100-солагии зодрӯзи бостоншинос, профессор, Корманди хизматнишондодаи илм ва техникаи Тоҷикистон.

Изатулло САТТОРӢ (1957), 65-солагии зодрӯзи доктори илми бойторӣ, профессор.

Хайриниссо МУҲИДДИНОВА (1927-2012), 95-солагии зодрӯзи журналист.

Абдулҳамид НИЗОМОВ (1957), 65-солагии зодрӯзи доктори илми филологӣ.

24-уми декабр дар таърих:

— 1853 — Киштии амрикоии Сан-Франсиско дар соҳили Калифорния ғарқ шуд, ки дар натиҷа 240 кас ҳалок гардид.

— 1865 — Ку-клукс-клан таъсис дода шуд.

— 1900 — Дар Лейптсиг шумораи аввалини газетаи умумироссиягии РСДРП «Искра» аз чоп баромад.

— 24-уми декабри соли 1801 дар шаҳри саноатии Камборн дар ҷанубу ғарби Англия конструктори механик Ричард Тревитик аввалин мошини таҷрибавии бӯғро намоиш дод. Он дар таърих бо номи Вагони бӯғии Лондон маъруф шуд, ки аввалин мошини худгард, ки бо муҳаррики бӯғӣ барои интиқоли мусофирон кор мекунад. Ин вагони бӯғӣ як мошини бӯғӣ ва аввалин дар ҷаҳон мошини мусофирбари худгард буд.

Ҳарчанд бартарият дар эҷоди нақлиёти худгард ба фаронсавӣ Николас Кунот тааллуқ дорад, ки соли 1769 аввалин мошини бӯғиро (Аробаи Кугно) сохтааст, аммо он трактори оҳиста ҳаракаткунандаи артиллерия буд, ки барои интиқоли мусофирон пешбинӣ нашуда буд.

Мошини Тревитик барои ҳашт мусофир пешбинӣ шуда буд ва бо муҳаррики бӯғӣ бо як силиндраи уфуқӣ ва дегхонаи фишори баланд дар чаҳорчӯбаи байни ду чархи азими пасӣ ҳаракат мекард. Ангиштро ба дег як стокере, ки дар пушт меистод, мепартофт. Дар соли 1829 муҳаррикҳои бӯғӣ интиқоли зудтарин барои мусофирон гардиданд — суръати омнибусҳои васеъ ба 24 км/соат расид.

Дар соли 1834 омнибуси бухории Маккеронӣ ва Сквайр дар он солҳо рекорди эътимоднокӣ нишон дод — 2740 километр бе таъмир. Монеаи ҷиддие, ки дар роҳи тараққиёти мошинҳои бухорӣ буд, аспҳо буданд, ки аз ғурриш ва бӯғ баровардани экипаж тарсида, идоранашаванда мешуданд.

Соли 1865 Қонуни ба ном «Байрақи Сурх» қабул карда шуд, ки мувофиқи он одам бояд аз пеши ҳар вагони худгард на камтар аз 55 метр тай карда, аз хатари эхтимолӣ огоҳ мекард.

Бо вуҷуди ин, мошинҳои бӯғӣ, ки такмилоти зиёдеро аз сар гузаронидаанд, то соли 1910 истифода мешуданд ва барои мошинҳои дорои муҳаррикҳои дарунсӯзӣ рақобати ҷиддиро фароҳам меоварданд.

Pressa.tj Бохабар аз гапи ҷаҳон бош!
Моро пайгири намоед Telegram, Facebook, Instagram, YouTube