Тақвими рӯз: Аз мавлуди Хушвахтов то ташкили СССР

Имрӯз инҳо зодрӯз доранд:

Иқболшоҳ ХУШВАХТОВ (1932-2000), 90-солагии зодрӯзи доктори илми иқтисодӣ, профессор.

Абдукарим ХОЛИҚОВ (1947-2001), 75-солагии зодрӯзи доктори илми

техникӣ, профессор.

Абдулло ИСМОИЛОВ (1922), 100-солагии зодрӯзи собиқадори матбааи тоҷик, Корманди шоистаи маданияти Тоҷикистон.

Парвина МЕЛИКОВА (1972), 50-солагии зодрӯзи омӯзгор, вакили маҷлиси намояндагони ҷумҳурӣ.

30-юми декабр дар таърих:

— 16 сол пеш дар ҳамин рӯз Саддом Ҳусейнро ба дор овехта буданд. Саддом Ҳусейн 28-уми апрели соли 1937 дар шаҳри Тикрит дар шимоли Ироқ ба дунё омада, номаш дар шиносномааш Саддом Ҳусейн Ал-Тикритӣ аст. Писарбачаро амакаш, ки як мусалмони суннии бисёр диндор буд, тарбия кардааст.

Соли 1955 Ҳусейн барои идомаи таҳсил ба Бағдод рафт. Дар соли 1956 вай узви Ҳизби наҳзати сотсиалистии араб (Баас) шуд. Ин ҳизб муттаҳид буд, ки дар Ироқу Сурия амал мекард.

Соли 1959 ба зиммаи даҳ ҷавон гузошта шуд, ки генерал Абдул Керим Қосим — ​​раҳбари Ироқро аз байн баранд. Дар байни онҳо Саддом Ҳусейн низ буд. Пас аз нобарории амалиёт Ҳусейн маҷбур шуд, ки ба Миср фирор кунад.

Соли 1963, баъди ба даст овардани қудрат аз ҷониби Баасҳо, Ҳусайн тавонист ба Ироқ баргардад, аммо пас аз чанд моҳ баасчиён сарнагун шуданд ва Ҳусейн боздошт шуд, вале ӯ тавонист фирор кунад. Соли 1968 бори дигар баасчиён ба сари қудрат омаданд ва Ҳусейн шахси дуюм дар ҳукумати кишвар шуд.

Соли 1979 Ҳусейн раисҷумҳури Ироқ шуд ​​ва дар ин кишвар парастиши шахсияти ӯро таъсис дод. Ҳадафи Ҳусейн дар Халиҷи Форс устод шудан буд, ки барои ин бо Эрон ва Кувайт ҷанг мекард.

Соли 2003, пас аз оғози амалиёти Амрико дар Ироқ, Ҳусейн маҷбур шуд, ки ба пинҳонкорӣ биравад. Асоси мудохила иттиҳоми раҳбари Ироқ дар пуштибонӣ аз терроризми байналмилалӣ ва тавлиди силоҳи қатли ом будааст. 14-уми декабри соли 2003 ӯ аз ҷониби неруҳои амрикоӣ боздошт шуд.

Додгоҳи олии Ироқ Саддом Ҳусейнро ба эъдом маҳкум кард ва 30-юми декабри соли 2006 ҳукм дар Бағдод (Ироқ) иҷро шуд.

— Соли 1922 Иттифоқи Ҷумҳуриҳои Советии Сотсиалистӣ (СССР) аз ҷиҳати масоҳат собиқ давлати калонтарин дар ҷаҳон, аз ҷиҳати иқтидори иқтисодӣ ва ҳарбӣ ҷои дуюм ва аз ҷиҳати шумораи аҳолӣ ҷои сеюмро ишғол мекард. СССР нисфи шарқи Аврупо ва сеяки шимолии Осиёро ишғол карда буд.

СССР 30-юми декабри соли 1922, вақте ки Деклоратсия дар бораи ташкил ёфтани СССР аз тарафи Съезди якуми Советҳои СССР тасдиқ карда шуда буд, ташкил карда шуд.

Ин сана, ки РСФСР бо Ҷумҳуриҳои Советии Сотсиалистии Украина ва Белорусия ва Ҷумҳурии Советии Федеративии Сотсиалистии Закавказе ҳамроҳ шуд, рӯзи ташкил ёфтани СССР ба ҳисоб меравад. Ин ҷумҳуриҳо баъди Инқилоби Октябри соли 1917 ва пошхӯрии империяи Русия ба вуҷуд омаданд.

Дар аввал танҳо ин чаҳор ҷумҳурии иттифоқӣ ба Иттиҳоди Шӯравӣ дохил мешуданд ва дар солҳои минбаъда дигарҳо таъсис ёфта, ба ҳайати СССР дохил шуданд. Аз соли 1956 то соли 1991 ба СССР 15 ҷумҳурии иттифоқӣ — РСС Русия, РСС Украина, РСС Белорусия, РСС Ӯзбекистон, РСС Қазоқистон, РСС Гурҷистон, РСС Озарбойҷон, РСС Литва, РСС Молдавия, РСС Латвия, РСС Қирғизистон, РСС Тоҷикистон, РСС Арманистон, РСС Туркманистон, РСС Эстония дохил шуданд.

СССР, ки мамлакати калону тавоно, дорои иқтидори бойи иқтисодӣ буда, аз ҷиҳати захираи бисёр канданиҳои фоиданок дар ҷаҳон мавқеи пешқадамро ишғол менамуд, мамлакати дорои анъанаҳои бойтарин маданият буда, дар давоми солҳои мавҷудияти худ давраҳои гуногунро аз cap гузаронд, комёбиҳо ва талафот ба амал омаданд.

Аммо дар охири солҳои 80-ум дигаргуниҳо дар ҳаёти иқтисодӣ ва сиёсии мамлакат боиси тезутунд шудани зиддиятҳои байни марказ ва ҷумҳуриҳои иттифоқӣ ва дигаргуниҳои куллии вазъияти сиёсии мамлакат гардиданд. Дар натиҷа соли 1990 дар ҳамаи ҷумҳуриҳои иттифоқӣ эъломияҳои истиқлолияти давлатӣ қабул шуданд ва воқеаҳое, ки дар моҳи августи соли 1991 дар Маскав рух дод, раванди пошхӯрии СССР-ро тезонд.

То сентябри соли 1991 Литва, Латвия ва Эстония аз Иттифоқ баромаданд. 8-уми декабри соли 1991 раҳбарони РСФСР, Украина ва Белорус дар мулоқот дар Беловежская эълон карданд, ки Иттиҳоди Шӯравӣ вуҷуд надорад ва дар бораи таъсиси иттиҳодияи нав — Иттиҳоди Давлатҳои Мустақил (ИДМ) тавофуқ карданд. Рӯзи 21-уми декабр дар Алмаато раҳбарони 11 ҷумҳурӣ протоколи таъсиси ин ҷамъиятро имзо карданд.

Рӯзи 25-уми декабр нахустин ва охирин президенти ИҶШС Михаил Горбачёв истеъфо дод ва рӯзи дигар СССР пароканда шуд.

Pressa.tj Бохабар аз гапи ҷаҳон бош!
Моро пайгири намоед Telegram, Facebook, Instagram, YouTube