Тақвими рӯз: Аз мавлуди Мария Устимова то қатли Нур Муҳаммад Таракӣ

Имрӯз инҳо зодрӯз доранд:

Мария УСТИМОВА (1932), 90-солагии зодрӯзи олими соҳаи биология.

Малик БОЛТАЕВ (1957), 65-солагии зодрӯзи олими соҳаи химия.

Суҳробшоҳ ОЛИМОВ (1962), 60-солагии зодрӯзи доктори илми ҳуқуқ, профессор.

Ҷашни миллии баъзе кишварҳо:

Қазоқистон — Рӯзи кормандони гумрук.

Кения — Рӯзи истиқлолият.

Русия — Рӯзи Конститутсия.

Туркманистон — Рӯзи бетарафӣ.

Украина — Рӯзи Қӯшунҳои хушкигард.

Сайри ҷаҳон:

— 12-уми декабр Рӯзи байналмилалии фарогирии тандурустӣ мебошад. Масъалаи бештар таваҷҷуҳ ба саломатии аҳолии сайёра борҳо мавзӯи муҳокимаи маҷлисҳои Ассамблеяи Генералии Ташкилоти Давлатҳои Муттаҳида, инчунин Ташкилоти Умумиҷаҳонии Тандурустӣ (СУТ) гардидааст. Ҳанӯз дар соли 2012 Ассамблеяи Генералӣ ба унвони ҳамаи кишварҳои узви СММ қатънома қабул карда буд, ки он даъват ба таҳкими тамоми чораҳои имконпазир барои ноил шудан ба натиҷаи глобалӣ: фарогирии ҳамаҷонибаи аҳолии сайёра бо хизматрасониҳои тиббӣ буд. Ин маънои ба дараҷаи рушд расиданро дошт, ки аз ташхис ва пешгирии бемориҳо то усулҳои мукаммали табобати онҳо, сарфи назар аз мақоми иҷтимоӣ ва мавқеи онҳо, дастраси аҳолии васеъ мегардад. Маҷмаи Умумии СММ дар қатъномаи худ на танҳо ба давлатҳое, ки аз ҷониби мақомоти онҳо намояндагӣ мекунанд, балки ба созмонҳои тиббӣ, сохторҳои ҷомеаи шаҳрвандӣ ва намояндагони соҳибкорӣ муроҷиат кардааст, зеро ноил шудан ба ин ҳадаф бевосита аз иродаи сиёсии мақомот оид ба ин масъала намояндагони аҳли чамъият мебошад. Дар бораи омили молиявие, ки дар ҳалли ин масъала низ нақши калидӣ дорад, набояд фаромӯш кард, зеро давлат бояд барои маблағгузории лоиҳаҳо, моделҳои рушд, технологияҳои пешрафтаи тиббӣ ва дар маҷмӯъ системаи тандурустӣ ва иштироки соҳибкорон маблағҳои иловагӣ ҷустуҷӯ кунад, намояндагон дар ин раванд нақши хеле калон бозида метавонанд. Таъсиси фондҳои хайрияе, ки беморонро дастгирӣ мекунанд, барои бисёриҳо кумаки ҷиддӣ мегардад ва вақте ки сухан дар бораи саломатии кӯдакон меравад, иштироки ин гуна ташкилотҳо дар ҳалли мушкилоти саломатӣ бебаҳо мегардад.

Моҳи декабри соли 2017 Созмони Милали Муттаҳид бо қатъномаи 72/138 12-уми декабрро Рӯзи байналмилалии фарогирии умумиҷаҳонии тандурустӣ эълон кард. Мақсади ниҳоӣ бояд мустаҳкам намудани саломатии ҷисмонӣ ва руҳии шаҳрвандон, зиёд кардани давомнокии умр, баланд бардоштани дараҷаи некӯаҳволӣ ва ба зинаи нави принсипҳои инсондустии ҳамзистӣ расондани ҷамъият бошад.

— 2-юми феврали соли 2017 Маҷмаи Умумии СММ бо қатъномаи худ (A/RES/71/275) 12-уми декабрро Рӯзи байналмилалии бетарафӣ эълон кард. Қабл аз таъсиси санаи хотирмон баррасии санади ниҳоии Ишқобод, ки хулосаи табиии Конфронси байналмилалӣ гардид, ки соли 2015 дар Туркманистон баргузор шуда, ба сиёсати бетарафӣ бахшида шуда буд. Бетарафӣ дар системаи ҳуқуқи байналхалқӣ сиёсати иштирок накардан дар ҷанг ва даст кашидан аз иштирок кардан дар блокҳои ҳарбӣ дар замони осоишта мебошад. Давлатҳо дар давраҳои гуногуни таърих сиёсати бетарафиро риоя намуда, кӯшиш мекарданд, ки худ ва шаҳрвандони худро аз оқибатҳои харобиовари ҷангҳое, ки дар минтақаҳои ҳамсоя ба амал омадаанд, муҳофизат кунанд. Ҳуқуқи байналмилалӣ байни бетарафии мусаллаҳона, бетарафӣ дар даргириҳои мусаллаҳона ва бетарафии доимӣ фарқ мекунад. Ташаббус аз Туркманистон, ки аз соли 1995 ба ин сӯ як кишвари бетараф буд ва соли 2015-ум 20-умин солгарди бетарафии худро таҷлил кард, садо дод. Маҷмаи Умумии Созмони Милали Муттаҳид санаи нави фаромӯшнашавандаро муқаррар намуда, робитаи сиёсати бетарафиро бо абзорҳои дипломатияи пешгирикунанда: пешгирии низоъҳо ва муқовиматҳои мусаллаҳона, миссияҳои миёнаравӣ, гуфтушунидҳо бо мақсади ҳалли осоишта ва хотима додани низоъҳое, ки ба онҳо нигаронида шудааст, қайд намуд.

— 8-уми октябри соли 1979 асосгузори Ҳизби демократии халқи Афғонистон, роҳбари якуми Ҷумҳурии Демократии Афғонистон Нур Муҳаммад Таракӣ кушта шуд. Дар мамлакат Ҳафизулло Амин ба сари ҳокимият омад, ки вай бо тамоми садоқаташ ба Маскав дар бораи сохтмони минбаъдаи ҷамъияти Афғонистон ақидаи худро дошт. Ин воқеаҳо дар Кремл табаддулоти зиддиинқилобӣ ҳисоб карда мешуданд. Қарор дода шуд, ки тарафдорони консепсияи сотсиализм дар Афғонистон, ки дар натиҷаи Инқилоби апрелии соли 1978 ба сари ҳокимият омадаанд, ба муқобили стратегияи иҷтимоӣ, иқтисодӣ ва сиёсии онҳо дучор омадаанд. Фаъолияти ҳарбию иқтисодии Амрико дар минтақа хавфи аз доираи нуфузи Шӯравӣ хориҷ шудани Афғонистонро ба вуҷуд овард. Худ ба худ афтидани ҳукумати тарафдори советӣ маънои зарбаи сахтеро ба мавқеъҳои сиёсати берунии СССР хоҳад дошт. 12-уми декабри соли 1979 бо таклифи Комиссияи Бюрои Сиёсии КМ КПСС оид ба Афғонистон, ки ба ҳайати он Андропов, Устинов, Громико ва Пономарев дохил буданд, дар бораи расондани ёрии ҳарбӣ ба Афғонистон бо роҳи ба мамлакат овардани қӯшунҳои советӣ қарор қабул карда шуд. 25-уми декабри соли 1979 Артиши 40-ум таҳти фармондеҳии генерал-лейтенант Юрий Тухаринов ба хоки Афғонистон ворид шуд. Қариб дарҳол армия бо подразделенияҳои чархболҳо ва ҳавопаймоҳои қиркунандаи бомбаандози базаҳои ТуркВО ва САВО мустаҳкам карда шуд. Ҳамзамон бо ворид шудани неруҳо амалиёти хадамоти махсуси шӯравӣ бо номи рамзии «Тӯфон-333» анҷом дода шуд, ки ҳадаф аз он аз байн бурдани ҷисмонии сарвари Афғонистон Ҳафизулло Амин буд. Амалиёти «ба халқи афғон расонидани ёрии байналхалқӣ» дар шароити махфии қатъӣ гузашт. Танҳо дар 10 соли ҷанги Афғонистон беш аз 15 ҳазор сарбози шӯравӣ кушта шуданд. Нерӯҳои Шӯравӣ аз Афғонистон 15-уми феврали соли 1989 бароварда шуданд.

Pressa.tj Бохабар аз гапи ҷаҳон бош!
Моро пайгири намоед Telegram, Facebook, Instagram, YouTube