Тақвими рӯз: Аз мавлуди Мерган Султонов то кашфиёти Христофор Колумб

Имрӯз инҳо зодрӯз доранд:

Мерган СУЛТОНОВ (1922-1997), 100-солагии зодрӯзи журналист, Корманди шоистаи маданияти Тоҷикистон.

Садриддин ҚОСИМОВ (1927), 95-солагии зодрӯзи олими соҳаи ҳуқуқ, Корманди шоистаи Тоҷикистон.

Вероника БОРЗДИКО (1937), 85-солагии зодрӯзи олими соҳаи математика.

Аз таърихи ҷаҳон:

— Соли 1741 дар натиҷаи табаддулоти давлатӣ Елизавета Петровнаи 31-сола — духтари Пётри I ва Екатеринаи I маликаи рус шуд.

— 6-уми декабри соли 1768 дар Эдинбург аввалин дафтари ҷилди якуми Энсиклопедияи Британника аз чоп баромад. Энсиклопедия то соли 1771 дар шакли рисолаҳои алоҳида бо очеркҳои хеле васеъ дар мавзуҳои гуногун қариб ҳар ҳафта нашр мешуд. Дар маҷмуъ 100 чунин дафтар чоп шудааст: 2400 саҳифаи матн ва 160 расм. Сипас, онҳо аз рӯи мавзуҳо аз рӯи тартиби алифбо ҷамъоварӣ карда шуда, дар се ҷилд баста шуданд.

Муаллифони Britannica коршиносони саршиноси ҷаҳон, аз ҷумла даҳҳо барандагони ҷоизаи Нобел мебошанд. Зигмунд Фрейд, Алберт Эйнштейн, Мари Кюри, Ҳенри Форд, Леон Тротский дар вақтҳои гуногун барои Britannica мақолаҳо навиштаанд.

Дар соли 1997 тасмим гирифта шуд, ки нашри энсиклопедия дар шакли чопӣ қатъ карда, ба варианти электронӣ афзалият дода шавад. Аммо соли 2002 анъана бартарӣ дошт. Дар нашри нав мақолаҳо дар бораи муҳандисии генетикӣ, зеҳни сунъӣ, иктишофи кайҳон, ҷорӣ кардани евро, Толибон, тиҷорати электронӣ ва дигар мавзуҳои муосир ҷой дода шудаанд.

— 530 сол пеш Христофор Колумб ҷазираи Гаитиро кашф кард. 40 рӯз пас аз эълони мавҷудияти Хуана (Кубаи ҳозира) Христофор Колумб 100 км ҷанубу шарқи он, боз як ҷазираи бузург — Ҳаити (фр. Haïti) — дуввумин ҷазираи калонтарин дар Ҷазираҳои Антилҳои Бузург дар Ҳиндустони Ғарбӣ, дар ҳавзаи Қарибро кашф кард. Он 6-уми декабри соли 1492, рӯзи Николаси муқаддас рӯй дод. Номи ин кишвар аз забони ҳиндуҳои Тайно ҳамчун «Кишвари куҳӣ» тарҷума шудааст. Дар соли 1677 Гаити таҳти назорати Фаронса қарор гирифт. Аҳолии маҳаллӣ — ҳиндуҳо нобуд карда шуда, ҷои онро ғуломони аз Африқо овардашуда ишғол карданд.

1-уми январи соли 1804 Гаитиёни сиёҳпӯст давлати мустақилро таҳти сарварии Дессалинс ташкил карданд. Ва мулатҳо ҷумҳурии худро ташкил карданд, ки ба он Александр Петион сардорӣ мекард. Ҳокимият дар Гаити ноустувор буд, ки бо табаддулот ва диктатураҳо мураккаб буд.

Дар соли 1825 Фаронса истиқлолияти Гаитиро эътироф кард, аммо бар ивази молу мулке, ки соҳибони ғулом дар натиҷаи инқилоби соли 1804 аз даст дода буданд, ба Гаити ҷуброни бузурге муқаррар кард. Солҳои 1915-1934 Гаитиро қӯшунҳои Амрико ишғол карда, элитаи мулатҳоро дар сари ҳокимият гузоштанд.

Имрӯз дар ҷазираи Гаити ду давлат — Ҷумҳурии Доминикан ва Ҷумҳурии Гаити мавҷуд аст.

Pressa.tj Бохабар аз гапи ҷаҳон бош!
Моро пайгири намоед Telegram, Facebook, Instagram, YouTube