Тақвими рӯз: Аз зодрӯзи Бозгул Исоева то “ҷое, ки моҳӣ зиёд аст”

Имрӯз инҳо зодрӯз доранд:

Бозгул ИСОЕВА (1937-2008), 85-солагии зодрӯзи актрисаи балет, Ҳунарпешаи халқии Тоҷикистон.

Комилҷон ҲОМИДОВ (1957), 65-солагии зодрӯзи олими соҳаи тиб, Корманди хизматнишондодаи ҷумҳурӣ.

Аз таърихи Тоҷикистон:

Имрӯз 90-солагии ба кор даромадани Нерӯгоҳи оби барқии “Варзоб-2” аст. НОБ-и “Варзоб-2” соли 1932 кушода шуда буд.

Соли 1935 — стансияи почта, телеграф ва телефони пойтахти Тоҷикистон ба бинои нави дуошёнаи Хонаи алоқа кӯчид.

Соли 2002 — дар гузаргоҳи «Тем» дар наздикии шаҳри Хоруғи ВМКБ пули автомобилӣ дар болои дарёи Панҷ кушода шуд, ки соҳилҳои Тоҷикистон ва Афғонистонро мепайвандад.

Соли 2014 — терминали нави Фурудгоҳи байналмилалии Душанбе дарҳои худро ба рӯи мусофирон боз кард.

Аз таърихи ҷаҳон:

— 64 сол пеш дар ин рӯз дар СССР киштии кайҳонии «Спутник-2» бо саги Лайка дар киштӣ партоб карда шуд. Ин дар тадқиқи кайҳон қадами бузург буд.

— Дар ин рӯзи соли 1958 дар майдони Фонтенои Париж маросими ифтитоҳи бинои асосии қароргоҳи ЮНЕСКО баргузор шуд. Штаб-квартираи ЮНЕСКО аз рӯи лоиҳаи дастаи байналмилалии меъморон — амрикоӣ Марсел Брюер, итолиёвӣ Пер Нерви ва фаронсавӣ Бернард Серфус сохта шудааст. Комплекс дар шакли ситораи секунҷа дар 72 сутуни бетонӣ қомат рост кард. Ба тамоми аҳли олам на танхо бо он факт маълум аст, ки дар ин ҷо ЮНЕСКО ҷойгир аст, балки бо хислатҳои меъмории худ низ маълум аст. Комплекс аз се бино: котибот, хонаи пленумҳо ва бинои намояндагиҳои доимӣ иборат аст. Ҳар се бино ҳафт ошёна доранд. Қарор дода шуд, ки тирезаҳои фасади биноҳо шишабандӣ карда шаванд, то дар дохили биноҳо равшанӣ ба ҳадди аксар расонида шавад ва дар бораи осонии сохтмон тасаввурот ба вуҷуд ояд. Маҷмааи Фонтеной барои идораи маориф, илм ва фарҳанги Созмони Милали Муттаҳид сохта шудааст. Аз биноҳои асосӣ биное, ки бо номи «аккордеон» машҳур аст, дар он толоре ҷойгир аст, ки дар он маҷлисҳои пленарии конференсияи генералӣ барпо мегарданд.

Қароргоҳи ЮНЕСКО дар Париж ба рӯйхати мероси меъмории ҷаҳонӣ шомил карда шуд. Ҷолиб он аст, ки даруни бино бо шоҳасарҳои санъати ҷаҳонӣ: расмҳои Пикассо ва Миро, муҷассамаҳои Александр Калдер ва Генри Мур оро дода шудаанд.

— Имрӯз Рӯзи нигоҳ доштани сирр аст. Ид бо нигоҳ доштани ҳама гуна сирри касбӣ, хоҳ тиббӣ, хоҳ ҳуқуқшиносӣ ва хоҳ шахсӣ ва ҳатто давлатӣ алоқаманд аст. Ҳар касе, ки сирри давлатиро фош мекунад, тибқи қонуни ҷиноятӣ ба ҷавобгарӣ кашида мешавад.

— Дар Ҷопон имрӯз Рӯзи маданиятро қайд мекунанд. Мазмуни идеявии ид ин аст: «Озодӣ ва сулҳро дӯст доштан, ба инкишофи маданият ёрӣ расонидан».

— Дар Панама — Рӯзи истиқлолият. 3-юми ноябри соли 1903 Панама аз Колумбия ҷудо шудани худро эълон кард. Туҳфаи асосии ин ҷашн таоми миллии санкочо мебошад. Ин шӯрбои мурғ калиди асосии дарки воқеияти душвори Панама аст. Панама, ки дар чорроҳаи роҳҳои ҷаҳон воқеъ аст, урфу одатҳои даҳҳо халқҳоро ба маданияти худ фаро гирифтааст. Ва ба ҳамин тариқ, шӯрбои мурғи панамаӣ — sancocho — омехтаи унсурҳои ба ҳам монанд аст, ки дар якҷоягӣ таъми комилан нав мебахшанд.

Дар давраи мустамликадории Ҷаҳони нав минтақаҳои Панамаи ҳозираро испаниҳо ишғол карда буданд. Бо таназзули империяи Испания, Панама аҳамияти худро гум кард. Соли 1821 кишвар аз Испания истиқлолият эълон кард ва ба ҳайати Гран Колумбияи Саймон Боливар дохил шуд.

Иқтисодиёти кишвар ақиб буд, аммо таваҷҷуҳ ба интиқоли боркашонӣ тавассути Панама дар солҳои 1850, пас аз кашфи тилло дар Калифорния дубора афзоиш ёфт. Роҳи оҳан сохта шуд. Соли 1879 як ширкати фаронсавӣ ба сохтмони канали Панама, ки бояд уқёнусҳои Ором ва Атлантикаро мепайваст, оғоз кард. Муфлисшавии ширкат дар соли 1889 сохтмони каналро қатъ кард.

Бо ташаббус ва дастгирии бевоситаи ИМА дар ноҳияҳои шимолу ғарбии Колумбия ошӯбҳо ба амал омада, 3-юми ноябри соли 1903 музофоти Панама аз Колумбия истиқлолият эълон кард. Канал ва замини назди канал ба ихтиёри ИМА дода шуд.

Дар байни солҳои 1904-1914 канал бо роҳбарии офитсери инженери армияи ИМА Ҷорҷ Вашингтон Готтолс сохта шуд.

Ҷумҳурии муосири Панама давлати дорои шакли президентӣ, системаи ягонаи давлатӣ ва режими демократӣ мебошад. Дар забони ҳиндуҳои қабилаи маҳаллии Куева, ин номи Панамаро метавон ҳамчун “ҷое, ки моҳӣ зиёд аст” тарҷума кард.

Pressa.tj Бохабар аз гапи ҷаҳон бош!
Моро пайгири намоед Telegram, Facebook, Instagram, YouTube