میراث اوباما در افغانستان

جنگ افغانستان طولانی‌ترین جنگ امریکاست که رییس‌جمهور اوباما قول داد تا آخر سال ۲۰۱۴ آن را به پایان برساند. اما دو سال بعد از آن موعد، با دستاوردهای جنگ‌جویان طالبان و داعش در چندین ولایت، وضعیت امنیتی در افغانستان با روند قهقرایی مواجه است. هرچند اوباما روند خروج نیروهای امریکایی از افغانستان را کند کرد، اما کاهش تعداد نظامیان و افزایش حملات پهپادی سبب افزایش ناامنی شده است که این امر دستاوردهای شکننده افغانستان را با خطر مواجه کرده است. به گفته یکی از معاونان سخنگوی رییس‌جمهوری افغانستان، تنها در دوماه گذشته، طالبان ۳۰۲ مدرسه، ۵۳۰۵ خانه و ۱۸۱۸ شغل را در ۱۲ استان افغانستان از بین برده است.
به گزارش روزنامه اعتماد؛ خلیل روفی، رییس گروه کاری مشترک جامعه مدنی افغانستان گفت، که با دستور اوباما، امریکا اسامه بن‌لادن را کشت و همچنان به انتقال مسالمت‌آمیز قدرت در افغانستان پس از انتخابات سال ۲۰۱۴ کمک کرد، که این «دستاورد خوبی» بود. اما وی افزود که پیشرفت‌های اقتصادی و سیاسی پیش از سال ۲۰۰۸ در حال فرسایش است. روفی گفت: مردم امیدوار بودند که در حکومت اوباما آنها شاهد تغییرات مثبت و ملموس خواهند بود. متاسفانه تغییرات منفی بوده است، افراط‌گرایی افزایش یافته، طالبان روزبه‌روز قدرتمند می‌شود، داعش هم این روزها قدرتمندمی‌شود و سوءمدیریت دولت ما سبب سقوط استان‌ها می‌شود.

تلفات غیرنظامیان
وخامت وضعیت امنیتی کشور در خیابان‌های پایتخت آشکار است، پس از ساعت ۸ شب نیروهای امنیتی در خیابان افزایش می‌یابد و به‌دلیل نگرانی از بمب‌گذاری انتحاری خیابان‌های منتهی به مرکز شهر مسدود می‌شوند. افزایش تعداد آوارگان داخلی که از جنگ‌ها در چندین ولایت فرار کرده‌اند و در اردوگاه‌های حومه شهر کابل مسکن گزیده‌اند، نمونه آشکار این ادعا است. به گفته یوناما در شش ماه اول سال ۲۰۱۶ رقم آوارگان درگیری‌ها به بیش از ۱۵۷ هزار نفر رسیده است که نسبت به همین دوره در سال قبل ۱۰ درصد افزایش یافته است. خشونت‌ها تعداد آوارگان داخلی را افزایش داده است که این رقم پس از سال ۲۰۰۲ به بلندترین سطح خود رسیده و ممکن است از این هم بدتر شود. افغانستان شاهد خروج انبوهی از مردم بوده است. به گفته وزارت مهاجران و عودت‌کنندگان این کشور، هر روز تقریبا ۳ هزار افغان وارد ایران می‌شوند، اما برای کسانی که نمی‌خواهند خطر غرق شدن در دریای مدیترانه یا رد شدن از مرز را به جان بخرند، گزینه‌ها محدود است. بریالی عزیزی بیش از یک سال به عنوان مترجم نیروهای امریکا در قندهار کار کرد، کاری که برای یک افغان بسیار خطرناک است. او گفت: کسانی که در آنجا مرا همراه با تیمم می‌دیدند چیزی نمی‌گفتند. اما از نگاه‌های‌شان می‌فهمیدم که دارند در مورد من چه فکر می‌کنند، اگر گیرت بیاورم سرت را از تنت جدا خواهم کرد.» او دوبار برای ویزای ویژه مهاجرت درخواست داد اما هر دو بار درخواستش رد شد.

نه طرحی و نه صلحی
هرچند افغان‌ها برای برون‌رفت از مشکلاتی که کشور با آن مواجه است به‌دنبال راه‌حل داخلی هستند، اما بسیاری به ناکامی اداره اوباما در بهبود وضعیت امنیتی اشاره می‌کنند. میرزا محمد یارمند، کارشناس نظامی می‌گوید: همه دنیا می‌داند- ما و امریکا می‌دانیم- که مرزهای ما با پاکستان باز است. اگر امریکا از تامین امنیت در افغانستان پشتیبانی می‌کند، چرا به بستن مرز کمک نمی‌کند؟ این مثل این می‌ماند که نصف خانه را فرش کنیم. همه گفت‌وگوها میان افغانستان و امریکا در تمرکز روی همین نقطه به شکست انجامیده است و این مشکل در دوران اوباما با حامد کرزی و غنی وجود داشته است.

برگشت به عقب
در اینکه امریکا برای بهبود زمینه دسترسی دختران و پسران به آموزش پول پرداخته است، شکی نیست، اما تاثیر این پرداخت‌ها سوال‌برانگیز است. بر اساس گزارشی که در ماه آوریل ۲۰۱۶ از سوی «سیگار» منتشر شد، از سال ۲۰۰۲ تا ۲۰۱۴ بیشتر از ۷۰۰ میلیون دلار در بخش آموزش در افغانستان هزینه شده است. اما وقتی در مورد حقوق زنان و دسترسی به آموزش صحبت می‌شود، در مورد اینکه این پول‌ها در راه درستش به مصرف رسیده باشد، نگرانی‌هایی وجود دارد. سهیلا سحر، مدیر یکی از مدارس کابل با ۴۰۰ شاگرد به الجزیره گفت که ناامنی یعنی «راهی برای اینکه زنی خانه خود را در برخی مناطق، مثل بغلان ترک کند، وجود ندارد؛ و برای خانواده‌ها راهی باقی نمی‌ماند تا به دختران خود اجازه دهند به مکتب بروند به ‌دلیل اینکه [وضعیت] خیلی خطرناک است. » سحر که خود یکی از فعالان حقوق زنان است، افزود: حتی اگر مکتب‌ها مورد حمله قرار نگیرد وقتی شاگردان به مکتب حضور نیابند، مکتب‌ها خودبه‌خود بسته خواهند شد. او گفت: در طول چند سال گذشته صدها مکتب تعطیل شده است، بعد از تقریبا ۱۳ سال پیشرفت، وضعیت در حال برگشت به عقب است.

ایمنی کمتر برای زنان
سیما سمر، رییس کمیسیون مستقل حقوق بشر به الجزیره گفت، پیشرفت‌ها در مورد حقوق – به‌ویژه حقوق زنان- نسبت به آنچه مردم به آن امیدوار بودند، کاهش یافته است. او گفت: «می‌خواهیم بگوییم که تغییرات مثبت بوده است. بله، وضعیت زنان در مراکز شهرها بهتر است، اما نه در همه‌جا. مشکل است که بگوییم وضعیت نسبت به ۸ سال پیش بهتر شده است، زیرا وضعیت امنیتی بهتر نشده است. بدون [تامین] امنیت، وضعیت زنان نیز بهتر نخواهد شد.» مریم علیمی، عکاس خبری آزاد گفت: «متاسفانه به‌دلیل وضعیت امنیتی و مشکلات دولت، وضعیت خبرنگاران نسبت به پارسال در حال بدتر شدن است.» علیمی که خود ساکن کابل است و به سراسر کشور سفر می‌کند به الجزیره گفت که این روزها به‌دلیل جنگ و آدم‌ربایی برای سفر به اندازه کافی احساس امنیت نمی‌کند. به همین دلیل او سفرهایش را محدود به مناطقی در افغانستان کرده است که می‌تواند با هواپیما به آنجاها سفر کند.

Pressa.tj Бохабар аз гапи ҷаҳон бош!
Моро пайгири намоед Telegram, Facebook, Instagram, YouTube