آش پلو تاجیکستان و ازبکستان در ترازوی قضاوت یونسکو

تاجیکستان وازبکستان درخواست رسمی شان در مورد آش پلو را بهارسال گذشته ‌به بخش «طعام های سنتی و ملی» سازمان علمی فرهنگی یونسکو پیشنهاد کرده ‌بودند
درخواست همزمان دو کشور تاجیکستان وازبکستان برای معرفی آش پلو در فهرست میراث معنوی یونسکو شانس این طعام را برای وارد شدن درفهرست یونسکو بیش‌تر می‌کند هرچند بررسی این پیشنهاد منجر به بحث دو طرف بر سر این که «آش پلو مال کدام ملت است»، شده است
تاشکند در درخواست خود آش پلو را نه فقط یک غذای ملی مردم ازبک به حساب می آورد، بلکه به عنوان «پدیده نادر اجتماعی و فرهنگی ملت های آسیای مرکزی» هم پیشنهاد داده است
دلشاد رحیمی فرهنگ‌ شناس تاجیک و رهبر گروه کاری تهیه اسناد برای پیشنهاد «آش پلو» در فهرست یونسکو نیز در گفت و گو با رسانه های تاجیکستان گفته بود که آش پلو نه به عنوان یک طعام معمولی بلکه به عنوان یک غذای متحد کننده مردم پیشنهاد داده شده است
وی تصریح کرد:صحبت درباره فرهنگ تهیه وویژگی‌های این خوراک یعنی آش پلواست که سبب ایجادوحدت میان تاجیک هامی شود و مردم را گرد «دسترخان» جمع می کند
درتاجیکستان وآسیای مرکزی دسترخان به فضای سنتی اطلاق می‌شود که در آن غذا خورده می‌شود. این نام ممکن است از سفره‌ای که بر روی زمین، یا روی میز پهن می‌شود و به عنوان یک سطح بهداشتی برای غذاخوردن استفاده می‌شود، گرفته شده باشد.
انواع پلو نه فقط در تاجیکستان بلکه در کشور‌های د‌یگر منطقه از جمله ازبکستان و افغانستان هم معروف است این کشورها نیز برای ثبت پلو به عنوان غذای ملی به یونسکو مراجعه کرده اند
برپایه یک پژوهش دانشمندان آکادمی علوم تاجیکستان، در این کشور تا 300 نوع آش پلو موجود است ولی در اسناد ارائه شده به یونسکو تقریبا به 10 نمونه آن از جمله « آش بیدان»، «آش گوشت مرغ»،«پلو تاکی»، «آش دیوزر»، «آش کینج» و آش «یک به یک» اشاره شده‌ است . در ازبکستان پلو‌های «بخارایی»، «سمرقندی» ، «فرغانگی» ، «قشقدریایی» و «خوارزمی» معروفند
آش پلو نوعی پلو است که برخلاف اسمش هیچ شباهتی به آش ندارد و مواد اصلی تشکیل دهنده آن، برنج، گوشت،هویج، سبزی، غلات و حبوبات است که عمدتا با برنج محلی و به صورت کته پخته می شود
به گفته تاجیک ها، «آش پلو» پای ثابت غذاخوری ها و رستوران های تاجیکستان است و تاکنون هیچ یک از غذاهای متنوع فرنگی و شرقی نتوانسته است جای این طعام را بگیرد و تاجیک ها بیش از همه آن را به عنوان طعام ملی خود می شناسند
راز محبوبیت «آش پلو» که سالیان دراز ماندگاری خود را در بین تاجیکان حفظ کرده اعتقاد خاصی است که مردم این سرزمین به تاثیرآن در طول عمر انسان دارند
براساس تحقیقات دانشگاه ملی تاجیکستان ، ابو علی سینا معتقد بود غذاهایی که برنج در آن استفاده شده عمر انسان را دراز می کند و از این روست که تاجیکان از دوران قدیم «آش پلو» را زیاد مصرف می کنند
بهای زیاد دادن به میهمان در بین تاجیکان زمانی است که حتما برای میهمان آش پلو درست کنند در غیر این صورت رسم میزبانی کامل به جا آورده نشده است
به گفته پژوهشگران و سرآشپزان تاجیک آش پلو طعم لذیذی دارد و بسیار خوش خوراک است به طوری که هر شخصی با هر ذائقه ای این غذا را دوست دارد از این رو غذای اصلی جشنها و مراسم مهم است
از نظر ویتامین های تشکیل دهنده «آش پلو» به قهرمان غذاهای تاجیکی معروف است چون بیشتر ویتامین های مورد نیاز بدن به مقدار زیاد در مواد تشکیل دهنده این طعام وجود دارد.
در حال حاضر در تاجیکستان 66 نوع «آش پلو» طبخ می شود
هر ظرف آش پلو در رستوران های تاجیکستان به قیمت حدود 20 سامانی ( حدود 12 هزار تومان ایران) به مشتریان عرضه می شود
امسال 37 درخواست به کمیته بین دولتی سازمان علمی فرهنگی که متشکل از 24نماینده کشورهای عضو کنوانسیون یونسکو است، پیشنهاد شده، از جمله ازبکستان و تاجیکستان آش پلو ، ترکیه چینی‌سازی، هندوستان یوگا، قزاقستان و قرقیزستان، ایران و آذربایجان و ترکیه هم لواش را می‌خواهند در یونسکو نام‌نویسی کنند
کنوانسیون یونسکو برای حفاظت از فرهنگ غیرمادی (غیرملموس) در سال 2003 تشکیل شد و تاکنون 171کشورعضو آن شده اند کمیته بین دولتی این سازمان هر سال برای وارد کردن نمونه‌های فرهنگی از کشورهای گوناگون به فهرست این سازمان درخواستها را پذیرش می‌کند
تاکنون بیش از 300 اثر از میراث فرهنگی ناملموس از کشورهای مختلف در فهرست میراث فرهنگی کشورهای مختلف در فهرست یونسکو گنجانده شده است
ازتاجیکستان در فهرست میراث جهانی یونسکو تاکنون تنها شهر باستانی «سرزم» (سال 2010) ، پارک ملی تاجیکستان و کوههای پامیر (سال 2013) ثبت شده است
دوشنبه علاوه برآش پلو که درخواست داده است هم اکنون در حال تهیه اسناد لازم برای وارد کردن موسیقی »فلک» برای ارائه به یونسکو است
بیژن روحانی، یک فرهنگ‌شناس ایرانی می گوید: یونسکو امکان خوبی را برای نزدیک شدن کشورهای دارای فرهنگ مشترک فراهم آورده است. به قول روحانی، تعدادی از کشورهای همجوار یک ریشه فرهنگی دارند و مرزها نمی‌توانند جداکننده این فرهنگ باشند
وی گفت: هدف اصلی کنوانسیون یونسکو حفاظت از میراث فرهنگی کشورهاست. در صورتی که اگر دو و یا چند کشور بر فرض مثال، غذای مشترک داشته باشند، بهتر است، که به طور مشترک برای حفظ آن اقدام کنند

Pressa.tj Бохабар аз гапи ҷаҳон бош!
Моро пайгири намоед Telegram, Facebook, Instagram, YouTube