گستره جهانی نوروز: از چین تا خاورمیانه

علاوه بر ایران و آذربایجان به عنوان مهم‌ترین کشورهای برگزارکننده جشن باستانی نوروز کشورهای دیگری در حوزه قفقاز، شبه قاره هند و حتی دورترین نقطه آسیا – چین – آغاز بهار و شکوفایی طبیعت را با آیین‌های متفاوت و زیبا جشن می‌گیرند.

نوروز در افغانستان | نوروز در ارمنستان | نوروز در گرجستان | نوروز در چین | نوروز در کردستان | نوروز در شبه قاره هند

نوروز در افغانستان

افغانستان نیز در زمره کشورهایی است که جشن نوروز را برگزار می‌کند. نکته قابل توجه اینکه در این کشور نخستین روز نوروز به «روز کشاورز» — جشن دهقان — نیز موسوم است. البته در فاصله سال‌های ۱۹۹۶ تا ۲۰۰۱ میلادی – مصادف با دوران حکومت طالبان در افغانستان- برگزاری نوروز ممنوع شد

همانند ایران و آذربایجان پیشواز از بهار از روزها قبل از فرا رسیدن چهارشنبه سوری آغاز می‌شود. از جمله مهم‌ترین آیین و رسوم نوروزی در افغانستان می‌توان به موارد زیر اشاره کرد

• جشن گل سرخ: این جشن به مدت ۴۰ روز از ابتدای بهار در مزار شریف و در فصل رویش گل‌های لاله در جایجای شهر برگزار می‌شود.
• جهنده بالا: مراسم مذهبی که در نخستین روز سال جدید توسط مقام‌های ارشد دولتی در مسجد کبود مزار شریف برگزار می‌شود.
• بوزکاشی: مسابقه‌هایی که در کنار سایر جشن‌های نوروزی در شهرهای شمالی افغانستان برگزار می‌ود.
• هفت میوه: هفت میوه در واقع معادل سفره هفت سین در افغانستان است که شامل هفت نوع میوه از جمله کشمش، سنجد، پسته، فندق، برگه زردآلو، گردو یا سایر میوه‌ها از جمله آلو است.
• سمنک: شیرینی خاصی که از گندم تهیه می‌شود و معمولا چند روز پیش از نوروز تهیه می‌شود. البته غذاها و خوراکی‌های دیگری مانند سبزی چالاو، کلوچه نوروز، ماهی و جلابی و … ویژه نوروز در افغانستان تهیه می‌شود

همچنین، نظیر حاجی فیروز در ایران پیرمردی موسوم به «کام پیرک» ملبس به لباس‌های رنگی در روستاها و شهرها گذر کرده و با خواندن شعرهای شاد مژده فرارسیدن بهار را به مردم می‌دهد

نوروز در ارمنستان

اگرچه نوروز در ارمنستان جز اعیاد ملی محسوب نمی‌شود، ولی توسط اهالی ارمنستان برگزار می‌شود. همچنین حضور هزاران تن از شهروندان ایرانی در ارمنستان نیز باعث رونق هر چه بیشتر این جشن می‌شود. در این رابطه، طبق آمارهای اعلام شده در سال ۲۰۱۰ تا ۲۰۱۱ میلادی در حدود ۲۷,۶۰۰ نفر از شهروندان ایرانی تعطیلات نوروزی خود را در اینکشور سپری کردند

نوروز در گرجستان

اهالی گرجستان نیز همانند مردم ارمنستان نوروز را به صورت رسمی برگزار نمی‌کنند، ولی از سال ۲۰۱۰ نوروز به صورت تعطیل رسمی در این کشور اعلام شده است. در واقع، نوروز اغلب توسط اقلیت آذری – گرجی در تفلیس برگزار می‌شود

نوروز در چین

در کشور چین نوروز عموما در استان سین‌کیانگ – ترکستان چین — توسط اهالی این منطقه متشکل از اقوام هان، اویغور و قزاق برگزار می‌شود. در این ناحیه نیز مردم با درختکاری، لایروبی کانال‌ها، خانه تکانی و تهیه غذاها و خوراکی‌ها به استقبال بهار می‌روند

مهم‌ترنی نماد نوروز در جشن نوروز چینی «پوره نوروز» است که نمادی از شادی، موفقیت، سلامت و ثروت در سال جدید است

نوروز در کردستان

نوروز در کردستان (که به کسر نون و سکون واو خوانده می‌شود) یکی از مهم‌ترن جشن‌های مردم کردستان عراق و ترکیه است که هر ساله از هجدهم تا بیست و یکم مارس برگزار می‌شود. در این جشن زیبا زنان با لباس‌های رنگارنگ و مردان با در دست داشتن پرچم‌های سبز در خارج از شهر جمع شده و با برپایی آتش و رقص و پایکوبی به استقبال از بهار می‌روند

البته کردهای سوریه نیز هرساله فرارسیدن بهار و نوروز را با به تن کردن لباس‌های محلی خود همانند سایر ملت‌های پای‌بند به جشن نوروز شکوفایی طبیعت را جشن می‌گیرند

نوروز در شبه قاره هند

پارسیان هند (گروهی از زرتشتیان ایرانی تبار که در شبه قاره هند – هند و پاکستان- زندگی می‌کنند)، آغاز سال جدید را با نام « نوروز جمشیدی» جشن می‌گیرند. در این ناحیه نیز استقبال از سال جدید با مراسمی نظیر خانه تکانی آغاز می‌شود. سپس خانه‌های خود را با نمادهای فرخنده‌ای مانند ستارگان، پروانه‌ها، پرندگان و ماهی‌ها آذین‌بندی می‌کنند. در روز نوروز بهترین و زیباترین لباس‌های خود را بر تن کرده و پس از صرف صبحانه متشکل از سو (Sev) – نوعی سوپ- برای انجام مناسک مذهبی به معبد می‌روند. سپس با گلاب و برنج به مهمانان خود خوشامدگویی می‌کنند

گفتنی است مردم شبه قاره هند نیز غذاهای ویژه‌ای مانند سال بوتی (غذایی مرکب از گوشت گوسفند و سیب زمینی)، پولاو (برنج به همراه آجیل و زعفران) و … تهیه می‌کنند

سفره هفت سین نیز دارای متشکل از اقلامی مانند سبزه، سمنو، سیب، سنجد، سیر، سماق وسرکه است. البته مواردی مانند سنبل، سکه، شمع، آجیل، آیینه، تخم‌مرغ‌های رنگی و شیرینی‌جاتی مانند باقلوا و کتاب‌‌های مقدس را نیز باید به این مجموعه اضافه کرد

Pressa.tj Бохабар аз гапи ҷаҳон бош!
Моро пайгири намоед Telegram, Facebook, Instagram, YouTube