انتشار تذکره»سپهر آرزو»ی حیات نعمت سمرقندی

 تذکره شاعر و محقق معروف تاجیک حیات نعمت سمرقندی “سپهر آرزو“که بارها در مورد مشکلات نشر آن مواد به طبع رسانیده بودیم، به چاپ رسید. این کتاب با دستگیری مدیر انستیتوی زبان و ادبیات به نام ابوعبدالله رودکی آکادمی علوم، آکادمیسین ناصرجان سلیمی نشر شده است.

در آن سخن در باره روزگار 170 شاعر و نویسنده و پژوهشگران ادبیات است که در آخر عصر 19، عصر 20 و ابتدای عصر 21 در سمرقند زاده شده، ایجاد کرده‌اند. همچنین،  ادیبانی که در دیگر مناطق تاجیک‌نشین تولد شده، در سمرقند به کار ایجادی مشغول گردیده‌اند، از مد نظر تذکره‌نگار دور نمانده است.

حیات نعمت سمرقندی می‌گوید جهت تهیه این تذکره 30 سال حیات خودرا صرف کرده است: “توسط تذکره‌ها سر و اسرار و رمز و راز تاریخ و فلسفه و ادبیات و هنر زمان معینی برای وارثان‌شان حفظ می‌شود. مثلاً، اگر امروز تذکره “لباب‌الالباب“ عوفی بخارایی و “مجمع‌النوادر” نظامی عروضی سمرقندی که تحت عنوان “چهار مقاله” معروف است، در دست نبود، آگاهی ما در باره بعضی جزئیات زندگینامه نمایندگان برجسته دوره‌های اول رشد ادبیات عالم‌شمول‌مان اندک و ناکافی باقی می‌ماند. از فیض همین تذکره‌های پرارزش است که بیشتر اشعار سخنوران دوران سامانیان، از قبیل استاد رودکی و هم‌عصران او، امروز برای ما دسترس است. من هم 30 سال حیات خودرا صرف کرده، تذکره ادیبان سمرقندرا نوشتم.”

ادبیات‌شناس انزورت ملکزاد که محرر این تذکره است، در مورد ارزش معنوی آن می‌گوید:

 “استاد حیات نعمت سمرقندی، شاعر مقاومتگر و محقق پُرتلاش و سرسپرده تاجیک هستند. ایشان در برابر مشغولیت‌های دیگر ادبی، خاصه شعرگوی و ریاست “مرکز ادبی تاجیکان سمرقند“ فرصت پیدا کرده، سالها به گردآوری مواد تذکره “سپهر آرزو“ از بایگانی، کتابخوانه‌ها، بایگانی شخصی ادیبان، از طریق جستجو و آشنایی با نزدیکان و پیوندان‌شان و همچنین با جستجو و آموزش بایگانی‌های مخفی در باره شخصیت و میراث بسیاری از ادیبان آخر عصر 19 و اول عصر 20 اطلاعات فراوان جمع‌آوری کرده است. زندگینامه اکثر آنها، از جمله مانند رسول هادی‌زاده، کمال عینی، باتورخان خلعت‌پور و دیگران، با دست خودشان نوشته شده است. بسیاری از نمونه‌هایی که در تذکره آورده شده، بازیافت خود استاد از بایگانی‌ها بوده، و اولین بار به چاپ می‌رسند. مواد تذکره واقعه‌های دوره نه چندان طولانی بوده، ولی سرشار از فاجعه و حادثه‌های بزرگ تاریخی است. از کتاب مذکور پیداست که سرنوشت بسیاری از اهل سخن و ضیای این دوره به فاجعه‌های سنگین رو به رو شده و آنها بدون هیچ گناهی به زندان و تبعید دچار آمده و به زور از فعالیت ادبی دور کرده شده‌اند”.

حیات نعمت سمرقندی می‌گوید، این تذکره‌را به آیندگان می‌بخشم تا خودشناسی و غرور ملی‌شان بالا برود.

Pressa.tj Бохабар аз гапи ҷаҳон бош!
Моро пайгири намоед Telegram, Facebook, Instagram, YouTube