Тақвими рӯз: Аз “Девори муҳаббат” то “Дастони чиркин”

Имрӯз шахсони зерин зодрӯз доранд:

Карим Раҳим (1927-2010), 95-солагии зодрӯзи Нависандаи халқии Тоҷикистон, иштирокчии Ҷанги Бузурги Ватанӣ.

Низомуддин Муҳаммадназаров (1957), 65-солагии зодрӯзи олими соҳаи тиб.

Исматулло Юлдошов (1937-1993), 85-солагии зодрӯзи доктори илми тиб, профессор

Имрӯзи таърих:

2020 — КМИ Тоҷикистон натоиҷи ниҳоии интихоботи раёсати ҷумҳуриро эълон кард — 90,92% интихобкунандагон (3 853 987 нафар) ба ҷонибдории Эмомалӣ Раҳмон раъй доданд.

2006 — Аз осорхонаи таърихие, ки дар ҳудуди қалъаи Ҳисор воқеъ аст, беш аз 60 экспонати арзишманд дуздида шуд.

2013 — Манъи муваққатии интиқол ва истифодаи силоҳи травматикӣ ҷорӣ карда шуд.

2020 — Президенти Қирғизистон Сооронбай Жээнбеков истеъфо дод.

— Дар ҳамин рӯз соли 2000-ум дар Париж дар Монмарто маҷмааи «Девори муҳаббат» пайдо шуд. Он ба ифтихори таҷлили оғози асри 21 кушода шуд. Дар бинои 40 метри мураббаъ 311 изҳороти ишқ бо ҳарфҳои сафед дар заминаи кабуд ба 250 забон навишта шудааст, ҳатто барои нобиноён алифбои Брайл ва инчунин бо забони имову ишора мавҷуд аст. Ҳар кас дар ин ҷо ба забони худаш хонда метавонад — «Ман туро дӯст медорам». Ҳамин тавр, «Девори муҳаббат» ба як нишони Парижи замони нав табдил ёфтааст.

— Имрӯз Рӯзи байналмилалии асои сафед аст. Тибқи маълумоти ТУТ, дар ҷаҳон 36 миллион нафар нобино ҳастанд, 1,3 миллиард нафар бо ягон намуди нуқсони биноӣ зиндагӣ мекунанд. Айни замон тақрибан 65% ҳамаи одамоне, ки аз нуқсонҳои биноӣ азоб мекашанд, одамони синнашон 50 ва калонтар мебошанд. Ин гуруҳи синну сол 20% аҳолии ҷаҳонро ташкил медиҳанд. Таърихи асои сафед ҳамчун рамзи нобиноӣ аз соли 1921 оғоз мешавад. Дар шаҳри Бристоли Бритониё як аксбардори ҷавони касбӣ Ҷеймс Бигз зиндагӣ мекард, ки пас аз садама биноияшро аз даст додааст. Ӯ худаш бо асо сайругашти шаҳрро оғоз кард, аммо дарк кард, ки на роҳгузарон ва на ронандагон ба асои сиёҳи ӯ вокуниш нишон надодаанд. Баъд асоро ранги сафед кард. Ва вай намоён шуд. Ин навовариро ҳама нобиноён пазируфтанд. Ҳадафи аслии имрӯз ҷалби таваҷҷуҳи ҷомеа ба мушкилоти нобиноён аст.

— Сандуқи кӯдакони Созмони Милали Муттаҳид рӯзи 15-уми октябрро расман Рӯзи ҷаҳонии дастшӯйӣ эълон кардааст. «Дастони чиркин» яке аз сабабҳои асосии маргу мири кӯдакон дар Осиё ва Африқо мебошад. Ба гуфтаи ЮНИСЕФ, ҳамарӯза танҳо аз дарунравӣ панҷ ҳазор кӯдак мефавтанд, ки онро «бемории дасти чиркин» низ меноманд. Ҳадаф аз баргузории чорабиниҳои густурда дар ин рӯз ҷалби таваҷҷуҳи ҷомеа ба зарурати ин тартиби оддӣ, вале хеле муҳими гигиенӣ, ҳамчун як равиши калидӣ барои пешгирии бисёр бемориҳо мебошад.

— Рӯзи байналмилалии занони деҳот, ки ҳамасола 15-уми октябр таҷлил мешавад, ба он нигаронида шудааст, ки ҷомеа аз занони деҳот то чӣ андоза қарздор аст, то чӣ андоза арзишманди меҳнати онҳост. Идеяи ин рӯз ҳамчун як роҳи амалии ба даст овардани эътирофи ҷомеа ва дастгирии нақши бисёрҷанбаи занони деҳот баррасӣ шуд.

— 54 сол муқаддам дар ҳамин рӯз дар теппаи Мамаев Курган, ки дар соҳили рости Волга воқеъ аст, кушода шудани муҷассама-ансамбли «Ба қаҳрамонони муҳорибаи Сталинград» барпо гардид. Муҷассама бузургтарин ва боҳашамматтарин маҷмааи ёдгорӣ мебошад, ки ба ғалабаи аскарони шӯравӣ дар Ҷанги Бузурги Ватанӣ бахшида шудааст. Ҳоло ҳам ин сохти нодири инженерӣ ва ансамбли меъморию ҳайкалтарошӣ мебошад, ки бо мафҳуми умумӣ, идеяи умумӣ муттаҳид шудааст. Майдони умумии он 26 гектар буда, дарозии тамоми комплекс аз пойтахт то қуллаи теппа ба 1,5 километр мерасад. Аз ҷиҳати таркиб, он аз пайвандҳои меъморӣ ва фазоӣ иборат аст, ки гӯё дар як меҳвар баста шудааст. Дар як самт пайравӣ намуда, як сатҳ ба сатҳи дигар иваз мешавад ва дар баробари боло рафтани он ҳама унсурҳои нави таркиб ошкор мешаванд.

— 15-уми октябри соли 1990 Президенти Шӯравӣ Михаил Горбачёв барандаи Ҷоизаи сулҳи Нобел гардид. Бо ба сари қудрат омадани Горбачёв дар СССР раванди демократикунонӣ оғоз шуд, ки онро «перестройка» меноманд. Ҳокимияти КПСС ба Съезди депутатҳои халқи СССР — аввалин парламент дар таърихи советӣ, ки дар асоси алтернативӣ дар интихоботи озоди демократӣ интихоб шудааст, программаи ба асоси бозорӣ нигаронидашудаи сотсиалӣ гузаронидани иқтисодиёт тартиб дода шуд. Горбачёв дар муносибатҳои байналхалқӣ ба гузаронидани сиёсати фаъолонаи паст кардани шиддати вазъият шуруъ намуда, ба яке аз ходимони асосии сиёсати ҷаҳонӣ табдил ёфт. Хидматҳои бузурги Михаил Горбачёвро ҳамчун ислоҳотчии барҷаста, сиёсатмадори дараҷаи ҷаҳонӣ, ки дар тағйир додани табиати тараққиёти байналхалқӣ саҳми беназир гузоштааст, ба назар гирифта, ба ӯ мукофоти сулҳи Нобел доданд.

— Дар ин рӯз Мата Ҳарӣ дар Фаронса бо иттиҳоми ҷосусӣ эъдом шуд. Вай ба таври касбӣ рақсҳои ҳиндӣ ва ҷопониро иҷро мекард, дар салонҳои мӯд дар Париж, Монте-Карло, Берлин, Вена, Милан ва Мадрид баромад кардааст. Аммо номаш бо як истеъдоди дигар машҳур шуд: ӯ мардонро мафтун мекард ва дар ин миён сирри давлатиро аз онҳо мефаҳмид. Ин чизест, ки вайро ба марг расонд: Мата Ҳарӣ дар замони ҷанг ба ҷосусӣ барои Олмони Кайзер айбдор карда шуд, 13-уми феврали соли 1917 дар Париж аз ҷониби разведкаи Фаронса боздошт шуд. Мурофиаи додгоҳии вай, ки ӯро ба эъдом маҳкум кард, паси дарҳои баста сурат гирифт. 15-уми октябри соли 1917 Мата Ҳарӣ дар як тамрингоҳи ҳарбӣ дар Винсен парронда шуд.

Pressa.tj Бохабар аз гапи ҷаҳон бош!
Моро пайгири намоед Telegram, Facebook, Instagram, YouTube