«Трибунал барои Путин». Оё Путин гунаҳкор аст?

Ҷиноятҳои Русия дар Украина чӣ гуна сабт мешаванд ва ҳукмҳо хоҳанд буд. Дар Гаага исбот кардани он, ки Русия наслкушӣ мекунад, осон нахоҳад буд. Ҳуқуқшиносон маслиҳат медиҳанд, ки ба таҷовуз ва ҷиноятҳои ҷангӣ таваҷҷуҳ кунанд.

Ҷо Байден, раиси ҷумҳури Амрико нахуст аъмоли Путинро наслкушӣ номид ва баъдан мақомоти дигар низ чунин изҳорот доданд. Додгоҳи байналмилалии ҷиноӣ бояд дар сатҳи олии ҳуқуқӣ муайян кунад, ки оё Русия воқеан дар Украина наслкушӣ мекунад ё на. Барои ин исбот кардан лозим аст, ки мақомоти Русия ҳадафмандона миллати украиниро несту нобуд мекунанд ё на?

ГЕНОТСИД, ТАҶОВУЗ, ҶИНОЯТҲОИ ҶАНГӢ: ЧИРО ИСБОТИ ОСОНТАР АСТ?!

Дар Лвов дар рӯи ҳавлии кӯчаи Театрална 6, дар байни лавҳаҳои дурахшони магазин лавҳаи калони шаффоф овехта шудааст. Он панҷ сол пеш ҳамчун хотираи ҳуқуқшинос Ҳерше Лаутерпахт насб карда шуда буд: маҳз ба шарофати ӯ мафҳуми «ҷиноятҳои зидди башарият» пайдо шуд. Ӯ дар Жовква дар наздикии Лвов ба дунё омада, дар Донишгоҳи Лвов таҳсил кардааст.

Рафал Лемкин, муаллифи истилоҳи «генотсид» низ дар он ҷо риштаи ҳуқуқро омӯхтааст. Саргузашти ин ду ҳуқуқшинос ҳуқуқшиноси бритониёӣ Филипп Сэндсро ба Лвов овард, ки дар бораи рӯзгори онҳо, шаҳр ва тағйирот дар қонуни байналмилалӣ китоби «Ист-Вест Стрит» навиштааст.

Бозгашт ба Лвов. Дар хона онро адвокат Иван Городиский, ки ба Сэндс кумак кардааст, нигоҳ медорад. Идораи ӯ дар Лвов 10 дақиқа дуртар аз хона бо лавҳаи хотиравй воқеъ аст.

Номгӯи ҷиноятҳои байналхалқӣ дар моддаи 6-и устави трибунали ҳарбии Нюрнберг оварда шудааст ва аз инҳо иборат аст: ҷиноятҳои зидди сулҳ, ки аз нақшаҳои тайёр кардан ва ҳал намудани ҷангҳои таҷовузкорона иборатанд; ҷиноятҳои зидди башарият; ҷиноятҳои ҷангӣ; тамоми дигар амалҳои ғайриқонунии ба онҳо баробаршуда (генотсид).

Иван Городиский ба LIGA.net шарҳ медиҳад: «Ҷиноятҳои таҷовуз дар мавриди мо баҳснопазир аст: Русия ба Украина ҳамла кард. Ҷиноятҳои ҷангӣ ҳангоми даргириҳои мусаллаҳона бо бераҳмии хоса содир карда мешаванд. Ин таҷовуз, шиканҷа, куштор, ғорат аст — он чизе, ки мо дидем. Дар Буча, Гостомел, Ирпен, Бородянка низ инкор кардан мумкин нест».

— Ҷиноятҳои зидди башарият аз ҳарбӣ бо хусусияти систематикӣ фарқ мекунанд,- идома медиҳад ҳуқуқшинос,- барои эътирофи онҳо исбот кардан лозим аст, ки дар бораи чунин рафтори артиши Русия фармони роҳбарият мавҷуд аст ва ё ташвиқи он.

Наслкушӣ ҳамчун нобудсозии ҷисмонии як гуруҳи муайян дар асоси нажодӣ, этникӣ, динӣ ё миллӣ муайян карда мешавад. Амалҳое, ки метавонанд ба наслкушӣ ишора кунанд — куштор, ҷароҳатҳои вазнини ҷисмонӣ ва руҳӣ, фароҳам овардани шароит барои несту нобуд кардани гуруҳ, маҷбуран бурдани кӯдакон.

Ва ҳатто дар сурати мавҷуд будани ин нишонаҳо, нияти нобуд кардани гуруҳро исбот кардан лозим аст.

Городиский мегӯяд: «Ба таври ғайрирасмӣ ин номи ҳар гуна ҷиноятест, ки бо бераҳмӣ ба амал меояд. Аммо, аз нуқтаи назари юридикӣ дар бораи генотсиди Буча сухан рондан мумкин нест, зеро аҳолии он аз  нуқтаи назари Конвенсияи зидди генотсид мебошанд. Ҳатто агар мо манзараи шабеҳро дар Мариупол бубинем, шумо бояд ба ҳар ҳол исбот кунед, ки ин наслкушӣ аст. Барои исботи наслкушӣ муҳим нест, ки чанд нафар кушта шуданд. Муҳимтар аз ҳама ният аст. Барои ин далел лозим аст, ки мақомоти Русия миллати Украинаро ҳадафмандона нобуд мекунанд».

Раванди исботи генотсид дар додгоҳ метавонад даҳсолаҳо тӯл кашад. Дар айни замон, на Холодомор ва на таъқиботи мақомоти шӯравӣ алайҳи Украина далеле нахоҳад шуд, гарчанде ки онҳо давомнокии кӯшишҳои нобуд кардани миллатро нишон медиҳанд.

Pressa.tj Бохабар аз гапи ҷаҳон бош!
Моро пайгири намоед Telegram, Facebook, Instagram, YouTube