صدا و سیما و ضرورت استقبال از مناظرات فکری

در یادداشت روزنامه «اعتماد» که روز چهارشنبه به قلم علی شکوهی منتشر شد؛ آمده است: نکته تلخ آن جلسه این بود کهد برخی از روزنامه‌نگاران افغانی معتقد بودند میزان آزادی رسانه‌ها در افغانستان بیشتر از ایران است.به آنان گفتم در افغانستان هنوز دولت قدرتمند ملی نداریم و آزادی در آن کشور «آزادی ماقبل دولت» است و نه «آزادی نهادینه شده» و اگر این آزادی بعد از شکل‌گیری دولت مقتدر ملی هم ادامه پیدا کند، آنگاه می‌توانید به آن ببالید. این پاسخ شاید برای «اسکات خصم» مناسب باشد اما ادعای یک همکار مطبوعاتی افغانی، باید برای ما هشدار‌دهنده باشد زیرا معلوم می‌شود آنان از ما در ایران چیزهایی دیده‌اند که وضعیت خودشان را بهتر از ما ارزیابی می‌کنند

فارغ از اینکه دیگران چه می‌گویند و بدون آنکه قصد مقایسه وضعیت رسانه‌ای خودمان با اوضاع کشوری دیگر را داشته باشم، باید بپذیریم در ایران از روزهای نخست انقلاب تاکنون، شاهد عقب‌نشینی تدریجی فضای آزاد رسانه‌ای و پیشرفت پله‌به‌پله روند محدودسازی قانونی مطبوعات و رسانه‌ها بوده‌ایم. این امر در حوزه‌های گوناگون قابل بررسی و مقایسه است اما بیش از همه در بررسی عملکرد رسانه ملی می‌توان این روند را شاهد بود. شخصا معتقدم روش ایجاد انحصار در شبکه‌های رادیویی و تلویزیونی به گذشته تعلق دارد و برای یک جامعه مدعی مردم‌سالاری شایسته نیست که از فعالیت صدا و سیمای خصوصی جلوگیری کند

در عین حال در بررسی عملکرد همین صدا و سیما هم مجبورم در جایگاه اعتراض بایستم زیرا فضای تک‌صدایی موجود را در خور شأن مردم و اندیشمندان کشورم نمی‌دانم. این محدودیت وقتی پای دگراندیشان و منتقدان بنیان‌های فکری نظام به میان می‌آید، بیشتر مشاهده می‌شود زیرا برخلاف سال‌های اول انقلاب که متفکران مارکسیست هم در مناظرات تلویزیونی شرکت داده می‌شدند و سران برخی گروه‌های شبه‌نظامی طرفدار جنگ مسلحانه هم در تلویزیون مناظره می‌کردند، اکنون حتی فرصت مناظره‌های جدی فکری و اعتقادی به نیروهای درون جبهه انقلاب هم داده نمی‌شود و غالب وقت صدا و سیما در این عرصه به کسانی تخصیص می‌یابد که از منظر جریان حاکم سخن می‌گویند و کسی هم نیست که سخن آنان را به چالش بکشد

به هنگام راه‌اندازی رادیو گفت‌وگو با مسوولان صدا و سیما قرار گذاشته بودیم که دست ما را در دعوت از اندیشمندان و صاحب‌نظران مخالف نبندند تا واقعا «رادیو گفت‌وگو» شکل بگیرد. مسوولان وقت هم در ابتدا اجازه این کار را به ما دادند اما بعدها با فشار برخی مراکز و نهادها، عقب نشستند و فهرستی از کسانی که نباید به برنامه‌های رادیو گفت‌وگو دعوت شوند، در اختیار ما گذاشته شد. همین امر منجر به خروج ما از صدا و سیما شد و نتیجه هم از رمق افتادن رادیویی شد که روزی همه نیروهای فکری و سیاسی کشور را برای فراهم آمدن بستر گفت‌وگو و مناظره امیدوار کرده بود

در همان ایام خدمت آیت‌الله صانعی رسیدیم و مبانی فقهی ایشان را به بحث گذاشتیم و در کمال تعجب با این پیشنهاد ایشان مواجه شدیم که اگر رادیو گفت‌وگو میان مراجع تقلید شیعه مناظره فقهی برگزار کند، ایشان حاضر است در این مناظره‌ها شرکت داشته باشد. البته این پیشنهاد را هیچ‌یک از مراجع تقلید نپذیرفتند و این باب همچنان بسته ماند ولی همین که یک مرجع تقلید حاضر است در مناظره با مراجع دیگر شرکت کند یک گام به پیش است تا هم بستر برخورد فکری میان صاحب‌نظران را فراهم کنیم و هم تحمل خودمان را در شنیدن اندیشه مخالف بالا ببریم و هم بر اعتبار رسانه‌های داخلی بیفزاییم و در نهایت امیدوار باشیم که در برخورد فکری میان اندیشمندان، اندیشه برتر متولد شده و پاسخ بسیاری از پرسش‌ها داده شود

این روزها نیز فرصتی مشابه برای صدا و سیما فراهم شده است زیرا یکی از متفکران و اندیشمندان معاصر کشورمان یعنی استاد محمد مجتهدشبستری با نگارش نامه‌ای سرگشاده برای شرکت در مناظره علمی اعلام آمادگی کرده است. ایشان در نامه خود نوشته است: «من آمادگی کامل خود را برای یک مناظره علمی و دور از غوغاسالاری درباره چند موضوع بسیار اساسی دینی اعلام می‌کنم. در طی دو سال گذشته من چند مقاله منتشر کرده‌ام که در آنها اعتبار علم فقه و اجتهاد فقهی در عصر حاضر را به صورت جدی زیر سوال برده‌ام… اینک من از آقایان که در حوزه علمیه قم نشسته‌اند و هیچ‌گونه پاسخی به آن مقالات نداده‌اند، صمیمانه درخواست می‌کنم برای انجام یک مناظره علمی با صاحب این قلم، در دانشگاه تهران یا سیمای جمهوری اسلامی حضور پیدا کنند تا درباره مدعاهای آن مقالات پنجگانه که با اصل و اساس مشغله بسیار مهم آقایان در ارتباط است، با یکدیگر مناظره علمی کنیم.» فارغ از اینکه با نظرات ایشان موافق باشیم یا مخالف، باید از ایجاد مجال گفت‌وگو و مناظره استقبال کنیم که قطعا به سود همه ما در کشف حقیقت و پالایش داشته‌های دینی ما است

در پاسخ به این درخواست استاد مجتهدشبستری برخی از علما و اساتید هم اعلام آمادگی کرده‌اند و از جمله آیت‌الله جعفر سبحانی هم که سابقه شرکت در مناظرات قلمی با روشنفکران دینی را در کارنامه خود دارد و برخورد اخلاقی ایشان در این حوزه مثال‌زدنی است، یکی از اساتید حوزه و دانشگاه (دکتر محمد محمدرضایی) را برای شرکت در این مناظره معرفی کرده است. طبعا انتظار می‌رود در برگزاری این گونه مناظرات فکری و نظری، طرفین از گذاشتن شرط و پیش‌شرط پرهیز کنند تا در بهترین شرایط و در اسرع وقت این مناظره‌ها انجام شود. سوال اساسی این است که آیا صدا و سیما قدر این فرصت را می‌داند و زمینه برگزاری این مناظره را فراهم می‌کند؟

Pressa.tj Бохабар аз гапи ҷаҳон бош!
Моро пайгири намоед Telegram, Facebook, Instagram, YouTube