آتمبایف هوادارانش‌را به تظاهرات بی‌مهلت دعوت کرد

 رئیس جمهور سابق قرقیزستان از طرفداران خود دعوت کرد در نزد بنای مجلس و قصر سفید برای تظاهرات بی‌مهلت گردهم آیند.

 الماسبیک آتمبایف گفته است در این تظاهرات درخواست‌های خودرا به حکومت قرقیزستان پیشنهاد خواهد کرد.

ضمناً، نیروهای ویژه قرقیزستان روز 7 آگوست برای بازداشت پریزدنت سابق الماسبیک آتمبایف به خانه او در دیهه کایتاش، کنار بشکیک رفتند. طرفدارانش رئیس جمهور سابق را احاطه کرده، مانع  عملکرد نیروهای مخصوص شدند.

 به نیروهای ویژه میسر نشده که آتمبایف‌را بازداشت بکنند. ولی در جریان عملیات بازداشت او، به اطلاع وزارت بهداشت قرقیزستان، بیش از 30 نفر زخمی شده، یک افسر نیروهای امنیتی جان باخته است.

 کمیته دولتی امنیت ملی قرقیزستان شام 7 آگوست طی اظهارات گفت، عملیات بازداشت آتمبایف‌را نیروهای ویژه این نهاد بر عهده داشتند. مقامات کمیته امنیت گفته‌اند، در جریان عملیات نه از سلاح جنگی، بلکه گلوله‌های پلاستیکی استفاده کرده‌اند. اما از داخل حیاط آتمبایف، به گفته مقامات رسمی، شلیک گلوله صورت گرفته است.

طرفداران آتمبایف عملیات تلاش برای بازداشت رئیس جمهور سابق‌را نواربرداری کرده و در شبکه اجتماعی “فیسبوک” پخش کردند. آنها ادعا می‌کنندکه نیروهای امنیتی از سلاح آتشفشان استفاده کرده‌اند.

فعلاً در دست طرفداران آتمبایف 6 عضو گروه ویژه نیروهای امنیتی به عنوان گروگان باقی مانده‌اند. آنها می‌خواند ب عوض آزادی افراد نیروهای امنیتی انتقال نیروی برق و مخابرات در دیهه کایتاش، زادگاه الماسبیک آتمبایف برقرار شود.

ضمناً، شریف همدممپور، سردبیر هفته‌نامه “تاجیکستان” در سال 2013 با الماسبیک آتمبایف، رئیس جمهور وقت قرقیزستان مصاحبه‌ای انجام داده بود که آن‌را بازنشر می‌کنیم.

 از انتخابات شفاف تا مشکلات مرزی

(مصاحبه با پریزدنت قرقیزستان الماسبیک آتمبایف)

 سررا می‌توان برید، اما زبان‌را بریده نمی‌شود

— جمهوری شما در قرن 21 به شمار کشورهایی شامل گردید که دو بار مردمش حکومت‌را تغییر داد، در برهم زدن حکومت عامه وسیع شرکت نمود. سبب چیست که چنین حادثه رخ داد، چرا سروران دولت شما فرار نمودند و امروز در کشورهای بیگانه عمر به سر می‌برند؟

— در قرقیزستان مردمی زندگی دارند که از دیگر خلق‌های آسیا فرق می‌کنند. در قرقیزستان در طول تاریخ حکومت، پیشوایان، راهبران‌را همیشه مردم انتخاب می‌کردند. کسی که کوشیده است، خودرا حاکم مطلق، خان اعلان دارد، ناکام شده است. در تاریخ ما همین گونه یک خان بوده که در نهایت از دست قرقیزی کُشته شد. حکومت میراثی، حکومت خودکامه‌را مردم ما قبول ندارند. در درازای تاریخ دوهزارساله قرقیزستان ما راهبران خودرا فقط انتخاب نموده‌ایم. به ما «دموکراتیک شفاف کوچ‌نشینی» مقبول است که عدالت جوهر آن است. ضرب‌المثلی داریم: «سررا می‌توان برید، اما زبان‌را بریدن نمی‌شود»، یعنی آزادی ‌اندیشه اولا دانسته می‌شود. مردم قرقیز نمی‌گذارند که کسی بیاید و حکومت زورگویی و بی‌عدالتانه‌را به راه ‌اندازد. اگر راهبران پیشینه در اساس عدالت و انصاف به خلق مناسبت می‌داشتند، البته، دو انقلاب راه‌اندازی نمی‌شد. حکومت‌های تمام کشورها باید باعدالت باشند، وگرنه جان به سلامت نخواهند برد. در حقیقت، ما در ظرف 7-8 سال دو انقلاب‌را شاهد بودیم. پریزدنتی که بعد اکه‌یف به سر حاکمیت آمد، بدتر بود و سال 2010 انقلاب دوم رخ داد. با امر تقدیر من در مرکز این حوادث بودم. بعضاً می‌گویند که 7 آوریل سال 2010 کسی این انقلاب‌را تشکیل و راه‌اندازی کرد. این ‌اندیشه بیهوده است. مثلاً، خود من در محبس بودم. 6 آوریل یک افسر آمده قول داد که مرا به پرسش می‌برد و باز به خانه می‌آرد. اما به قولش وفا نکرد. مرا به حبس گرفتند. من آن بیگاه گفتم که اگر راهبران مخالفین‌را به حبس بگیرند، فردا مردم به کوچه و خیابانها می‌ریزند و دیگر کسی پیش راه آنهارا نمی‌تواند بگیرد. حکومت راه دیگر: راه زورآوری و کُشتاررا پیش گرفت و 7 آوریل، چنانکه می‌دانید، در ظرف 7 ساعت 80 نفر کُشته شدند. با گذشتن هر 8 دقیقه یک نفررا شلیک کرده باشند هم، کسی میدان‌را ترک نکرد.

 انقلاب در زمان پیامد نادانی، حماقت و بی‌عدالتی حکومتداران است، باور کنید، همین طور هست. از همه این حوادث باید درست نتیجه‌گیری شود. ما مثلاً قرار دادیم که شکل اداره پارلمانی پریزدنتی‌را قبول نماییم، زیرا همین گونه نحوه اداره دولت به مردم مقبول است. این نحوه دولتداری نمی‌گذارد که ظهورات نامطلوب شخصپرستی و خودکامگی در جامعه راه یابد.

امروز قرقیزستان کشور آرام و آسوده است. قریب هر روز دو نمایش برگزار می‌شود. من تمام چاره‌های امکان‌پزیررا می‌‌اندیشم تا کشور همیشه با راه دموکراتیک رشد بکند. برای این ما همه امکانات‌را داریم. وقتی می‌گویند قرقیزستان کشور قشاق و کم‌بضاعت است، باور نکنید. ما توانستیم نفقه، حقوق‌را دو برابر افزایش دهیم. وقتی سه سال قبل انقلاب رخ داد، به خلق خیسارات زیاد وارد گردید. ما حالا نظام‌را تقویت می‌دهیم، علیه ریشوه‌خواری مبارزه می‌کنیم. امروز در محبس نمی‌دانم خوب است یا بد، سه-چهار وزیر، معاونان وزیران، وکلا نشسته‌اند. در ظرف 20 سال استقلال هیچ قاضی حبس نشده بود. حالا تقریباً هر ماه یکی‌را از کار برکنار می‌کنند، دیگری با رشوه بازداشت می‌شود. من قبلاً باور نداشتم که شورای قضات می‌تواند صفوف خودرا تمیز کند. حالا این روند ادامه‌ دارد. باور کنید، ما راه خودرا یافته‌ایم و می‌دانیم آن‌را چطور سپری نماییم. ما استراتژی رشد استوار کشوررا تا ماه دسامبر سال 2017 قبول نمودیم. حالا نتیجه اجرای این نقشه‌هارا در سه ماه اول سال بررسی نمودیم. در نقشه نه تنها بخش اقتصاد، حتی باب «انتخابات شفاف» هم هست. به عقیده ما، برای قرقیزستان برگزار نمودن انتخابات شفاف برابر رشد اقتصادی اهمیت دارد. بعضاً به من سؤال می‌دهند: بعد شما چه خواهد شد؟ من می‌گویم، بعد من بهترین‌ها می‌آیند و خوبتر کار می‌کنند، زیرا مردم ما نمی‌گذارند راهبران بد کار کنند. من تمام چاره‌های امکانپزیررا می‌‌اندیشم، تا این روند به نظام درآيد.

 — شما علیه راهبران قبلی چیزی نگفتید؟

— من نمی‌خواستم فعالیت آنهارا منفی ارزیابی کنم که بعداً می‌آمده‌ها چنین مناسبت‌را نسبت من روا ببینند. همین‌را می‌گویم که خداوند به آنها امکانیت فراهم ساخته بود، چنین بخت نصیب‌شان گشته بود، اما آنها استفاده کرده نتوانستند. به مردم خدمت حلال و بی‌غرضانه نکردند و امکانات‌را از دست دادند. برای من قابل دکر نیست که پریزدنت دوم می‌گفت: «من حکومت‌را آسان از دست نخواهم داد، مخالفان‌را با کالاشنیک نابود می‌سازم. من به گفته خدا باور دارم که آنها و مقربان‌شان برای اعمال خود هم در این دنیا و هم در آخرت جزا خواهند دید. فرجام کار آنها عبرت‌آموز است و دیگر چنین پریزدنتها سر قدرت نمی‌آیند. همین‌را می‌گویم که ما باید انتقام ناحق‌کُشته‌شدگان‌را بخواهیم، دیگر حواله ‌ایشان به خدا.

 چه مهمتر، وسایط اخبار مستقل یا حکومت؟

 — در سخنان شما یک نوع عدم رضایت از فعالیت روزنامه‌نگاران قرقیزستان احساس می‌شود. این امر مارا وادار نمود که چنین سؤال بدهیم: در کشور شما تقریباً یک و نیم هزار وسایط اخبار فعالیت می‌کنند. به نظر شما آنها تحت نظر حکومت قرار ندارند؟

 — من چنین می‌حسابم که هر قدر وسایط اخبار حکومتی کمتر باشد، بهتر است. اما برای امنیت اطلاعاتی شاید چند شبکه تلویزیونی فعالیت بکنند. ولی در آینده باید وسایط اخبار بیشتر خصوصی و جمعیتی باشد. من فعالیت وسایط اخبار قرقیزستان‌را برای آن انتقاد می‌نمایم که کارمندان‌شان سطح کسبیت خودرا بلند بردارند، به منفعت کشور کار بکنند، مسئولیت معنوی و اخلاقی‌را بر عهده داشته باشند. من جانبدار آن نیستم که یگان روزنامه‌را ببندند. برعکس، کمک کردن درکار است. مشخصاً به سؤال «وسایط اخبار مستقل مهمتر یا حکومت» پاسخ می‌دهم که «وسایط اخبار مستقل مهمتر». ولی، وقتی از خدا نترسیده، توهین می‌نویسی، باید برای هر سخنت جواب بدهی. مثلاً، «ماسکوسکی کُمسوملتس و کرگیزیستنی» نوشته است که اتمبایف در ترکیه تجارت ممنوع دارد. من اشاره‌ آنهارا درک می‌کنم. وقتی که باقی‌اف پریزدنت بود، نوشتند که اتمبایف در ترکیه فاحشه‌خانه‌ها دارد. من به باباقلاف (راهبر روزنامه) گفتم هر چیزی که در ترکیه دارم، هدیه می‌کنم، بگیرد، حق و حلالش شود. مگر این گونه مقاله‌هارا با دموکراسی ارتباط دادن درست است؟ آزادی سخن همین است؟ اینها تحمت‌نامه‌های دلگیرکننده هستند. با وجود همه نواقص من جانبدار وسایط اخبار مستقل هستم، زیرا آنهارا همه قشرهای جامعه مطالعه می‌کنند. روزنامه‌های خوب گزارش و مقاله‌های پرمحتوا و بی‌غرضانه آبروی وسایط اخباررا بالا می‌برد. سه سال قبل برای آزادی بیان می‌کُشتند. در رو به روی تئاتر ما نشان روزنامه‌نگار گنادی پاولیوک موجود است، اورا از طبقه ششم ساختمان پرت کرده بودند. وسایط اخبار مسئولیت بزرگ پاکسازی جامعه‌را بر عهده دارد. بیشتر حقیقت‌را می‌نویسند. چه کسی از حقیقت می‌ترسد؟ دزدان، ریشوه‌خواران. در این راستا وسایط اخباررا چیز دیگری نمی‌تواند عوض بکند. بگذار با وجود نواقص و کمبودی داشتن‌شان، وسایط اخبار و ما به آنها باید کمک برسانیم. وظیفه دولت با آنها همکاری و کمک رسانیدن می‌باشد. حالا مردم چیزی که به دستشان بیفتد، می‌خوانند. زمانی فرا می‌رسد که خواننده انتخاباً همان روزنامه، همان سامانه‌ای‌را می‌خواند که حقیقت‌را انعکاس نموده است. من چنین می‌حسابم که باید دولت به فعالیت آنها دخالت نکند. انسان بامعرفت همیشه نجابت خودرا باید نشان بدهد. البته، روزنامه‌نگار هم باید قدر و منزلت خودرا بداند.

-جناب پریزدنت، چندی قبل وزیر سلطان ره‌یف اظهار نمود که در قرقیزستان فرصت رسیده است که مسئولیت سامانه‌ها و وسایط اخبار در یک پایه قرار داده شود. در این مورد چه می‌گویید؟

-من از این اطلاع ندارم و ماهیت مسئله‌را نمی‌توانم شرح بدهم. سایت‌های اینترنتی برای من امروز همچون وسایط اخبار هستند. وزیر فرهنگ چه می‌خواست، نمی‌دانم. به شما اطمینان می‌دهم که اگر این اقدام با مقصد محدود ساختن و حلقه بر گردن زدن باشد، هرگز به آن راه نخواهم داد. در صورتی که من همه این‌را تحمل می‌کنم، آنها هم باید تحمل نمایند. کم نمی‌شوند، منفعت بیشتر است.

 اتحاد گمرکی چه می‌دهد؟

-قرقیزستان تصمیم دارد سال 2015 به  اتحاد گمرکی بپیوندد. از عضویت به این اتحاد چه چیزرا انتظارید؟

-در حقیقت، قرقیزستان در سال 2015 به اتحاد گمرکی وارد خواهد شد. راهبریت کشور هم همین‌را می‌خواهد. ما باید تا انجام سال روان برای پیوستن به اتحاد نقشه راههای ورود به آن‌را تهیه نماییم. حالا معلوم نیست که قرقیزستان چگونه به اتحاد پذیرفته می‌شود. فرصت لازم است. اسناد زیادی تهیه و قبول کردن، آنهارا با کمیسیون اوروآسیایی اتحاد گمرکی توافق نمودن درکار. اینجا یک عزم قرقیزستان کفایت نیست. باید اعضای اتحاد گمرکی برای قبول قرقیزستان رای بدهند. البته، قرقیزستان هم مثل بیلاروس و قزاقستان بعضی امتیازات درخواست خواهد کرد.

-در مسئله اتحاد گمرکی حالا یک وضعیت مرکب به میان آمده است. مثلاً، در قزاقستان اعتراضاتی به مثل «برادران قرقیز اشتباه نکنید!» به گوش می‌رسند. به ‌اندیشه شما، نیروهایی هستند که آرزوی زیر دامان «قبای شوروی» گنجیدن‌را برباد می‌دهند؟

-نخیر، من در باره «قبای شوروی» آرزو نمی‌کنم. هرچند که ما از زیر «قبای شوروی» برآمدیم. تمنای من آن است که ساکنان جمهوری‌های سابق شوروی به هم نزدیک باشند، مهمان همدیگر باشند، میانه‌شان مرزی وجود نداشته باشد. مردم حالا از چنین امکانات محرومند. مثلاً، ما با تاجیکستان و ازبکستان هم‌مرز هستیم. حتی، حالاتی هستند که مرز دیهه‌هارا هم تقسیم می‌کند. تو این طرف مرز و فرزندت آن طرف. مگر این درست است؟ البته، این مشکلات‌را حل باید کرد. در باره دعوت‌هایی که به اتحاد گمرکی داخل نشوید می‌گویند، عقیده من این است که همه طرف‌های مثبت و منفی این مسئله‌را عمیق آموختن لازم است. مردم ما فرق خوب و بدرا خوب می‌داند، به آنها ماهیت مسئله‌را بی‌غرضانه تفهیم نمودن لازم است. ما تمام جنبه‌های این مسئله‌را محاکمه نمودیم، مردم هم در نهایت کار باید درک بنمایند که به اتحاد گمرکی پیوستن بیشتر منفعت دارد.

-از طریق رسانه‌های خبری اظهارات رئیس اتحادیه همکاری‌های مرزی قزاقستان آقای مرت شیبوتاف پخش گردید. در آن گفته می‌شود که قرقیزستان و تاجیکستان‌را نمی‌توان همچون عضو کامل‌حقوق اتحاد منطقه شناخت، آنها می‌توانند تنها سوبژکت سیاست منطقه باشند. نسبت این اظهارات شما چه نظر دارید؟ تاجیکستان و قرقیزستان خاطر دفاع از منافع‌شان می‌توانند در منطقه شریک استراتژی باشند؟ سطح همکاری‌های این دو کشوررا شما چگونه ارزیابی می‌کنید؟

-به این گونه گفته‌ها توجه ظاهر کردن، وقت پرقیمت خودرا بیهوده صرف نمودن است. پارس سگ مزاحم حرکت کاروان نمی‌شود. در مورد همکاری‌های قرقیزستان و تاجیکستان می‌خواهم تأکید بکنم که منبعد در مناسبات ما مرحله جدید آغاز می‌گردد. شاید اطلاع داشته باشید که تاریخ 27 می سفر رسمی پریزدنت تاجیکستان امامعلی رحمان به کشور ما صورت می‌گیرد. من امید دارم و امامعلی رحمان هم اعتماد دارد این ملاقات یک تکانی در رشد مناسبات ما وارد خواهد کرد. مسئله‌های زیادی هستند که ما باید حل بکنیم، مسایلی نیز هستند، حل آنها وقت می‌خواهد. من مسئله مرزرا در نظر دارم که حل آن وقت طولانی می‌خواهد. در این ملاقات ما لایحه‌های زیرساختاری‌را که برای از بنبست نقلیاتی رها یافتن مساعدت می‌کنند، بررسی و حل می‌کنیم. تشریف امامعلی رحمان به همه این شایعات نقطه خواهد گذاشت. در میان ما همه مسایل به خوبی حل خواهند شد. اگر کسی در ‌اندیشه‌ای باشد که تاجیکستان و مارا همچون سوبژکت کامل‌حقوق منطقه دیدن نمی‌خواهد، به چنین روز نمی‌رسد، مرادش حاصل نمی‌گردد.

-در قرقیزستان زبان روسی عملاً زبان رسمی می‌باشد. نگاه شما در مورد مقام زبان روسی؟

-من چنین می‌حسابم که زبان رسمی بودن زبان روسی در قرقیزستان به منفعت کار است. به ‌اندیشه من، بعضی مسایل هستند که برای حل آنها نباید به شتاب کرد. وقتی بعضیها طلب می‌نمایند در کدام یک وزارت حتماً کل اسنادرا به یک زبان به راه ماندن ضرور است، معلوم می‌شود که هنوز نازکی‌های این کاررا درک نکرده‌اند. مثلاً، زبان لاتینی در ساحه طب. اگر خودرا وطن‌دوست حسابیده، طلب کنی که همه به زبان تو حرف بزنند. باید گفت که صرف نظر از آنکه به کسی خوش می‌آید یا خیر، زبان روسی یکی از زبانهای بین‌المللی است که سازمان هم تایید نموده است. در حال حاضر، زبان‌هایی هستند که دارند از بین می‌روند و آنها باید از جانب دولت حفظ شوند. اما زبان روسی به پشتیبانی نیاز ندارد. ادبیاتی چون ادبیات روس، بگذار به عزت نفس دیگران نرسد، در عالم نیست.

 -روسیه و بیلاروس چندی قبل در باره سازمان دادن نگهبانی مشترک حریم هوایی و بعداً تا سال 2015 در حدود بیلاروس مستقر نمودن گارد هواپیماهای جنگی روسیه به توافق رسیدند. من اطلاع دارم که قرقیزستان و روسیه هم تأسیس پایگاه یکجایه نظامی هوایی‌را پیش‌بینی نمودند. بعضیها می‌گویند که این به استقلال لطمه وارد می‌نماید. شما در این مورد چه عقیده دارید؟ سازمان عهدنامه امنیت دسته‌جمعی برای معتدل ساختن اوضاع منطقه بعد خروج نیروهای ائتلافی از افغانستان چه نقشی خواهد داشت؟

-در مورد امنیت کشور علی‌حده گمان می‌کنم که این صلاحیت راهبران آن کشور است و آنها باید بطور مستقل قرار قبول نمایند. مثلاً، ما در قرقیزستان چنین می‌حسابیم که همکاری‌مان با روسیه در ساحه نظامی به منفعت امنیت کشور است.

سازمان عهدنامه امنیت دسته‌جمعی تشکیلاتی است که قبلاً من هم نسبت آن خوش‌بین نبودم. به یادم گفته یک روزنامه‌نگار می‌رسد. او سازمان عهدنامه امنیت دسته‌جمعی‌را «جامه‌دان بدون ‌دسته» نامیده بود که برداشتنش دشوار و پرتش حیف است. اما این سازمان از ماه دسامبر سال گذشته، مقام خویش‌را تغییر داد و همچون تشکیلات بانفوذ فعالیت دارد. باید بگویم که 28 می ما سران چند کشور در بشکیک جمع می‌آییم. چند مسئله مهم‌را که در دایره دیگر سازمانها حل خودرا نیافتند، محاکمه می‌کنیم و احتمال آنهارا حل و فصل بنماییم.

-جناب پریزدنت، خروج نیروهای ائتلافی از افغانستان در سال 1914 احتمال  امنیت منطقه‌را زیر خطر گذارد. در این خصوص بسیار حرف می‌زنند. شما در این باره چه نظر دارید؟ همچنین، در مسئله پایگاه نظامی هوایی آمریکایی‌ها در «منس»: آیا بعد خروج نیروهای ائتلافی از افغانستان این پایگاه برهم می‌خورد؟ این عمل چگونه باید صورت بگیرد؟

-طبیعی است که وضعیت در افغانستان مورد توجه پیوسته ماست. یکی از مسئله‌های نشست غیررسمی وضعیت افغانستان خواهد بود. گمان می‌کنم، نیروهای آمریکا قسماً در افغانستان باقی بمانند.

در مسئله پایگاه نظامی «منس». حکومت در باره برهم دادن آن لایحه قراررا تهیه نموده، به پارلمان پیشنهاد کرد. مهلت شرطنامه پایان یافته است. بعد قراررا قبول نمودن پارلمان پایگاه برهم داده می‌شود. من نمی‌خواهم که در میدان هوایی «منس» پایگاه نظامی وجود داشته باشد. این میدان هوایی ملکی است. وقتی بعضیها صدا بلند می‌کنند که ما از نگاه اقتصادی از دست می‌دهیم، در جواب می‌گویم که محنت کردن لازم است. این 60 میلیون دلاری که مبلغ اجاره‌ است، می‌توان از دیگر حساب، از جمله، از حساب لایحه‌های جدید اقتصادی جبران کرد.

 چه کسی به بهشت و چه کسی به دوزخ می‌رود؟

-دانستن ‌اندیشه شما نسبت وضع داخلی قرقیزستان بسیار جالب است. نظر شمارا بخصوص در مورد مشکلات دینی کشور می‌خواستم بدانم. آیا عامل و نیروهای برهم‌زننده امنیت در داخل کشور وجود دارند؟ مثلاً وهابیه، جریان‌های دیگر دینی که به امنیت مملکت تهدید می‌کنند.

-من از وضعیت دینی منطقه بیشتر نگران هستم. به ‌اندیشه من، وضعیت به عمل آمده نتیجه کوتاه‌بینی سران اکثر کشورهای منطقه است. در قرقیزستان راهبران پیشین به این مسئله عموماً اعتبار ندادند. چنانکه می‌گویند «مزار بی شیخ نمی‌شود»، زود نیروهای تندروی پیدا شدند که از بی‌مسئولیتی و خنک‌نظری دولت‌مردان استفاده کردند. نمایندگان حکومت در قرقیزستان ماهیت دین‌را درک نکردند. اسلام‌را نمی‌آموختند. اگر به مسئله عمیق نظر ‌اندازیم، پاسخ هر گونه مشکلات دینی‌را در قرآن مجید پیدا خواهیم کرد. اسلام دینیست که همه گونه تندروی‌را محکوم می‌نماید. گرچندی داننده زبان عربی نباشم هم، معنای کلمه «اسلام»را درک می‌کنم. «اسلام، سلام، سلام‌علیکم» ریشه‌اش از صلح ترکیب یافته است. صلح و صلاح محتوای حقیقی این دین مبین می‌باشد. کلمه «جهاد» معنای آن‌را دارد، این انسان باید قبل از همه با نفس خود (جهاد) نبرد کند و پاک شود. پیغمبر (ص) فرموده‌اند: «با فوت انسان یک جهان می‌فوتد»، یعنی اگر انسانی‌را کُشتی، جهانی‌را نابود ساختی. گذشته از این، در قرقیزستان مردم ما همیشه در مذهب امام ابوحنیفه بودند. متأسفانه، در زمان شوروی این ارزشهارا به چنگال فراموشی سپاریدیم. حنفیه یکی از چهار مذهب در اسلام می‌باشد که از جانب اکثر علمای دین اعتراف گردیده است. باید بگویم که پیروان حنفیه در روسیه نیز هستند. این مذهب از دیگر مذهبها چه فرقی دارد؟ امام ابوحنیفه می‌فرماید: «که به جهنم و که به به بهشت می‌رود، تنها آلله تعالی می‌داند و خلاص». هر کسی که 5 وقت نماز بگذارد و مشروبات ننوشد و ریش بماند و باور داشته باشد که بهشتیست، او پیرو امام ابوحنیفه نیست. در قرآن مجید هم گفته می‌شود که گنه‌کاری و بی‌گناهی انسان‌را تنها پروردگار قضاوت خواهد کرد. وقتی آدم کسی‌را کافر می‌شمارد و کُشتن و سوختن‌را نسبت به او روا می‌داند، در مذهب حنفیه از دشمنان اسلام دانسته می‌شود. تحمل‌پذیری رکن اساسی این مذهب است. ما عنعنه‌ و سنت‌های خودرا فراموش کرده‌ایم. باید به مردم تفهیم نماییم که ما حنفی‌مذهبیم. سال اول من به آموزش اقتصاد و دیگر مسایل مشغول شدم، امسال به آموختن مسایل امنیتی، دینی و دفاعی‌ شروع نمودم. اطمینان دارم که وضعیت‌را کلاً تغییر خواهیم داد. وقتی با سران چند کشور ملاقات داشتم، به آنها گفتم که ما محض همین راه‌را در پیش می‌گیریم. ما فشار نمی‌آریم، برای منع عمامه بستن و ریش ماندن کوشش می‌کنیم. به مردم ماهیت اسلام و مذهب مارا تفهیم می‌کنیم. من اطمینان دارم که این راه درست است.

 — جناب پربزدنت، شما به پیشامدهای عملی گردیدن یک سلسله لایحه‌های طرح‌ریزی‌شده، در دایره  همکاری‌های کشورهای ترک‌زبان چه بها می‌دهید؟ از جمله، در مورد راه بین گرجستان، آذربایجان، ترکیه، قزاقستان و غیره.

 — شما آگاهی دارید که نشست شورای همکاری کشورهای ترک‌زبان ماه آگوست در باکو برگزار می‌شود. در این نشست همین مسئله، یعنی راه بین ترکیه، گرجستان، آذربایجان، قزاقستان و قرقیزستان بررسی خواهد شد. این مسئله بسیار مهم است. کارشناسان حالا مشغول هستند و گمان می‌کنم این لایحه عملی می‌گردد.

 — جناب پریزدنت، چه باید کرد که مناسبات کشورهای آسیای میانه‌ از امروز بهتر گردد؟

 — من گمان می‌کنم راهبران این کشورها باید بیشتر دیدار بکنند و به همدیگر بیشتر باور. من درک می‌کنم، شما برای چه این سؤال‌را مطرح کردید. مثلاً، قرقیزستان می‌خواهد نیروگاه برق آبی بسازد، ولی ازبکستان مخلفت است. قزاقستان هم مخالف بود. وقتی ما با پریزدنت قزاقستان ملاقات و تفهیم نمودیم که این نیروگاه برای چه ضرور است، قزاقستان آمادگی خودرا برای در این لایحه سهم‌گذار شدن، اظهار نمود. چرا؟ زیرا حالا نیروگاه برق آبی «تاخته‌گل» فعالیت دارد. نیروگاه جدید بالاتر از آن ساخته می‌شود. طبق نقشه شوروی نیروگاه برق آبی «تاخته‌گل» همچون انشاآت ژئوتکنیکی بنیاد شده بود. اما نیروگاه «قمبرعطا-1» محض برای تولید نیروی برق طرح‌ریزی شده است. اگر نیروگاه جدید ساخته شود، در هر دو آب‌انبار آب جمع می‌شود و در موسم آبیاری آب به همسایه‌‌ها بدون ممانعت داده خواهد شد، از جمله به ازبکستان. لایحه نیروگاه «قمبرعطا-1» در تاشکند تهیه شده بود. این نیروگاه برای ازبکستان در آینده منفعت زیاد خواهد آورد. من به نایب نخست‌وزیر جمهوری ازبکستان ملاقات داشتم. توسط ایشان اسناد لازم‌را به پریزدنت اسلام کریم‌اف پیشنهاد نمودم. گمان می‌کنم به او ماهیت مسئله‌را درست تفهیم ننموده‌اند. ما بسیار می‌خواستیم که ازبکستان به این لایحه شریک شود. برای وادی فرغانه و قزاقستان این انشاآت بسیار ضرور است و آن‌را ساختن لازم است. وقتی کارشناسان این مسئله‌را عمیق آموخته، به پریزدنت ازبکستان گزارش بدهند، او همچون انسان خردمند قرار درست قبول می‌کند. تمام مسئله‌های بحث‌طلب‌را بطور مشترک حل و فصل باید کرد. برای این کار نخست هم‌صحبت‌را خوب باید گوش کرد و بعداً قرار قبول کردن لازم است.

 — نه تنها روزنامه‌نگاران هنگام تهیه مواد خود به احساسات داده می‌شود، بلکه وکیلان پارلمان و دومای دولتی روسیه نیز همچنین. شما شاید اطلاع دارید که چندی پیش معاون وزیر دومای دولتی روسیه جناب ژرنوفسکی در جلسه نوبتی سخن گفته، به احساسات داده شد. و حالا جامعه قرقیزستان به دو قسم تقسیم شده است: برخی بر آنند که ژرنوفسکی اسقکل‌را ترغیب نمود، بعضیها ‌اندیشه دارند که او قرقیزهارا تحقیر کرد. شما چه ‌اندیشه دارید؟

 — به ‌اندیشه من، ژرنوفسکی آبروی خود و اعتبار قرقیزستان‌را بالا برد. تحقیررا احساس نکردم. ماهیت مسئله این بود که قروض‌را باید پرداخت نمود. همین چیزرا او مثل همیشه با احساسات گفت. ولی بعداً اظهار نمود که هدفش چه چیز بود. ما بیشتر از «پشه فیل ساختن»را دوست داریم. این درست نیست. طی سخنرانی او یک چیز توجه مارا جلب نمود. او گفت، یک پریزدنت‌شونده قول داده بود که در صورت اورا دستگیری نمودن ولایت اسقکل‌را به ما می‌دهد. به همین سخنان او من باور می‌کنم. چنین پریزدنت‌شونده‌ها هستند. برای پشتیبانی پیدا نمودن، به هر طرف می‌دوند، وعده‌های بزرگ می‌دهند.

  چین و آمریکا چرا از آنها می‌ترسند؟

 — با نظرداشت آنکه قرقیزستان در مرکز منافع رهبردی کشورهای ابرقدرت قرار دارد، مناسبت کشور شما به ابرقدرت‌هایی مانند چین و آمریکا چگونه صورت خواهد گرفت؟

 — ما به همه کشورها می‌خواهیم مناسبت دوستانه، همکاری خالصانه داشته باشیم. گمان می‌کنم، آنها نیز مرا درست درک می‌کنند. من به نمایندگان چین و آمریکا دیدار کردم. در سیاست خارجی خود ما باید دشمن نجوییم. ما با همه و قبل از همه، با همسایه‌ها می‌خواهیم در صلح و امنیت زندگی بکنیم. ما ضرب‌المثلی داریم: «همسایه نزدیک از خویش دور بهتر است». من چنین می‌حسابم که نباید از چین هراس داشته باشیم. چین قبل از همه، برای ما بازار بزرگ است. قرقیزستان باید از این بازار سود خودرا بجوید. گذشتگان ما از این همسایگی هراس نداشتند و ما نیز نباید بهراسیم. در مورد آمریکا باید بگویم که ما از این کشور طی سالهای استقلال دستگیری‌های زیاد دیده‌ایم. در مناسبات میان دول هم مسایل مقبول و نامقبول پیدا می‌شوند. من بار دیگر می‌خواهم بگویم که ما با تمام کشورهای عالم می‌خواهیم در فضای صلح و دوستی زندگی بکنیم.

-گمان می‌کنم که شما از مشکلات در نقطه گمرکی ایرکیشتم، در هم‌مرزی چین به میان آمده اطلاع دارید. در آنجا نقطه گمرکی به معنی تام وجود ندارد. برای تکمیل کردن فورم عبور به صاحبکاران لازم می‌آید به شهر آش بروند که فاصله‌اش حدود 400 کیلومتر است. به اطلاع صاحب‌کاران گروه‌هایی به میان آمده‌اند که هم نقش کارمند گمرک و هم ناظر جاده‌را بازی می‌کنند و این مشکلات صاحب‌کاران‌را بر عوض مبلغ معین «آسان» می‌کند. صاحبکاران سوال می‌کنند: آیا امکان ندارد که در ایرکیشتم نقطه مکمل گمرکی تأسیس بدهند و کالاهای ترانزیتی در همان جا از گمرک رد شوند. مسئله دیگر: چرا ماشین‌های شماره چینی‌داشته با بار تاجیکستان می‌توانند از طریق باتکنت رد شوند، ولی آنهارا از طریق قرمیک به گذشتن به تاجیکستان اجازه نمی‌دهند؟

-وقتی مشکلات هست، آن باید حل گردد. آنکه در ایرکیشتم باید نقطه گمرکی مکمل فعالیت بکند، درست است و من به این امر طرفدارم. این مسئله حل شده نیست و ما حل می‌کنیم. در مورد قرمیک شاید چنین صورت گرفتن کار به آن خاطر باشد که این راه همچون راه بین‌المللی ثبت نشده است. این همه در مجموع بررسی و حل خواهد شد…

 هفته‌نامه “تاجیکستان” 2013

Pressa.tj Бохабар аз гапи ҷаҳон бош!
Моро пайгири намоед Telegram, Facebook, Instagram, YouTube