Кулолии Хуҷандӣ даргузашт: Охирин мусоҳиба бо ӯ

Дирӯз корбари фаъоли шабакаи Фейсбук Илмоил Зарифӣ дар саҳифаааш хабар дод, ки шоир Абдуфаттоҳ Юнусов (Кулолии Хуҷандӣ) аз ин олами фонӣ даргузаштанд. Мо дар зер мусоҳибаи ҳамкорамон Амони Муҳаммадро бо шодравон мегузорем.

Абдуфаттоҳ Юнусов, мутахаллис бо Кулолии Хуҷандӣ 18-уми январи соли 1942 дар маҳаллаи Чоршанбебозори шаҳри Хуҷанд, дар оилаи кулолгар ба дунё омадааст. Пас аз хатми мактаби миёна ба Донишгоҳи давлатии Тоҷикистон дохил шуда, соли 1964 онро бо муваффақият ба итмом расонидааст. Фаъолияти меҳнатиро аз вазифаи муҳарририи шӯъбаи адабии радиои ҷумҳурӣ оғоз намуда, соли 1968 ба хизмати ватан-модар раҳсипор шудааст. Пас аз адои хизмат ба зодгоҳ баргашта, дар Хонаи эҷодиёти халқ, шӯъбаи суғдии Иттифоқи Нависандагони Тоҷикистон ва мактаби таҳсилоти миёнаи умумии №4-и ба номи В.И.Ленин кор кардааст. Бо дастгирии устод Муҳаммадҷон Шукуров дар мавзӯи “Лирикаи Ғаффор Мирзо” рисолаи номзадиро ҳимоя намудааст, зеро: -Ғаффор Мирзо ва Аминҷон Шукӯҳӣ шоирони дӯстдоштаи ман маҳсуб мешуданд,- мегӯяд шоири ширинкалом.                                                                               

-Устоди арҷманд,  мегуфтед, ки ба ҷодаи адабиёт чӣ гуна роҳ ёфтед?

-Аввалин шахсе, ки маро бо каломи мавзун, бо шеър, бо адабиёт шинос намуд, ин Ҳикматулло Неъматуллоев, фарзанди шоир Киромии Истаравшанӣ мебошанд. Он кас зуд-зуд ба хонаи мо ташриф меоварданд ва бо ман сӯҳбат меоростанд. Бештар мефармуданд, ки китоб хонам, луғат омӯзам ва шеър аз худ кунам. Ва натиҷаи он ҳама заҳматҳо буд, ки ман ҳам оҳиста даст задам ба навиштани шеърҳои шогирдона. Вақте дар синфи нӯҳум таҳсил мекардам, Кумитаи марказии комсомолӣ озмуни ҷумҳуриявии навқаламонро эълон кард. Ман ҳам ду шеърамро ирсол намудам. Баъд хабар омад, ки маро дар пойтахт интизоранд. Мо аз вилояти Суғд се нафар-ман, Саидали Маъмур ва Саид Почоев ба Душанбе роҳӣ шудем. Устодони номвар Мирзо Турсунзода, Аъзам Сидқӣ, Бобо Ҳоҷӣ, Фотеҳ Ниёзӣ ва дигарон навиштаҳои моро таҳлил карданд ва ба ҳарсе ҷойи якумро сазовор донистанд. Ҳамчун хотира бастаи китоб низ ҳадя намуданд. Рӯзи бозгашт ба сайру гашт саргам шуда 25 дақиқа дертар ба фурудгоҳ расидем. Намояндаи комитети комсомолӣ Суханова, ки бояд моро гусел мекард, аз гиря гулӯгир шуда буд. Хатсайрро боздошта моро низ савор карданд. Ҳамин тавр ҳар се бо дастовард ва хотироти нек ба Суғди бостонӣ баргаштем.

-Аввалин маҳсули қаламатонро дар хотир доред?

-Бале, нахустин шеърам “Ба Ватан” ном дошт ва дар ҷаридаи “Ҳақиқати Ленинобод” нашр шуда буд. Баъдан шеърҳои дигарам дар нашрияҳои “Пионери Тоҷикистон”, “Комсомоли Тоҷикистон” ва ғайраҳо пайиҳам ба табъ расиданд. Соли 1967 силсилаи шеърҳоям бо номи “Модарнома” бо дастгирии устод Мӯъмин Қаноат дар маҷаллаи “Садои Шарқ” рӯи чопро дид.

-То ба имрӯз чанд маҷмӯи ашъоратонро ҳаводорони каломи бадеъ ба даст гирифтаанд?

— Соли 1986 аввалин маҷмӯаи ашъорам бо унвони “Гули гил” дар матбааи шаҳри Хуҷанд ба табъ расид. Баъдан маҷмӯаҳои дигарам “Гулҳои аҳуроӣ” (соли 2001), “Назаргоҳи ҳақ” (соли 2003), “Розҳои ирфонӣ” (соли 2003), “Даҷлаи аналҳақ” ( соли 2006), “Гулдастае аз боғи ҷон” ( соли 2012), “Тӯҳфаи ҷон” ( соли 2012), “Ҷони ҷонафрӯз” (соли2012)  ва “Ҷондоруи ҷон” ( соли 2016) пайиҳам рӯи чопро диданд. Шеърҳои дигарам дар маҷмӯаҳои дастҷамъии “Фаввора” (соли 1961) ва “Шукуфаҳои умедбахш” (соли 1964)  ба табъ расидаанд.

-Дар нахустсаҳифаи китоби «Раҳгумзада»-и нависандаи марҳум Маҳмудбеки Бобобек шеъри шумо ҷой дода шудааст. Оё бо эшон риштаи дӯстӣ доштед?

-Оре, муносибати дӯсти мо мустаҳкам ва ногусастанӣ буд. Маҳмудбеки Бобобек инсони фурӯтан, хоксор ва ҳалим буданд. Ҳикояҳои хонданбоб ва новеллаҳои ҷаззоб менавиштанд. Аз ман хоҳиш мекарданд, ки ба  китобашон шеъре нависам. Рӯзе ин чор мисраъро ҳамчун ҳаводор ва мухлис барояшон ирсол намудам, баъд маълум шуд, ки онро дар китобашон ҷой додаанд.                                                                                       

Замзам чи кунам вузӯи ман ҳазрати Дӯст,                                                                                     Ман мурдаву мурдашӯи ман ҳазрати Дӯст.                                                                           Гулбоғи дуо маро бувад дашномаш,

Ҷаннат наравам, ки кӯи ман ҳазрати Дӯст.                                         

Шодравон бисёр орзуҳояшонро нодида рафтанд, навиштаҳояшон рӯи чопро нодида монданд. Вале китобҳои “Раҳгумзада”, “Айёми бебозгашт” ва “Умри безавол”-ро ба мо мерос гузоштанд. Хеле хуб шуд, ки маъмурияти китобхона-бахши 2-и ноҳияи Бобоҷон Ғафуров маҳфили ёдбуди ин абармарди суханварро бо унвони барояшон арзанда-“Қалбе, ки ба хотири сухан саршор аст” бо шукӯҳи шаҳомати хосса барпо кард ва хотираи неки ӯро бори дигар зинда гардонд. Маҳмудбеки Бобобек абадулабад дар дилу дидаи дӯстону пайвандону ҳаводоронаш нақш бастааст ва хоҳад монд.

-Ашъоратон ба кадом забонҳо тарҷума шудааст?

-Ҳар адиберо тарҷумоне ҳаст, ки чакидаи хомаи ӯро бо ҳамон шебу фарози аслӣ ва мазмуну маънӣ ба дигар забон тарҷума мекунад. Ман ҳоло тарҷумони шахсии осори худро надорам. Вале бо вуҷуди ин чанд шеърамро шоир ва муттарҷим Марианна Фофанова ба забони русӣ тарҷума кард. Як шеърам ба забони украинӣ тарҷумаву нашр шуд. Маҷмӯаи “Гулдастае аз боғи ҷон” бо ҳуруфоти форсӣ ба табъ расид.

-Мегуфтед, ки аз соли чанд узви Иттифоқи нависандагон ҳастед?

-Соли 2012 маро ба узвияти Иттифоқи нависандагони Тоҷикистон пазируфтанд ва пас аз як сол барои китобҳои “Тӯҳфаи ҷон” ва “Ҷони ҷонафрӯз” бо ҷоизаи давлатии адабии ба номи Раҳим Ҷалил қадрдонӣ намуданд.

-Тахаллуси адабиатон гувоҳии он аст, ки шумо ғайр аз эҷоди шеър боз  кулолгарӣ ҳам мекунед.

-Бале, дуруст дарк кардед, ман кулолгарӣ ҳам мекунам, зеро дар оилаи кулолгар зода шудаам. Ин ҳунар маро ҳам аз ҷиҳати иқтисодӣ таъмин менамояд ва ҳам соҳиби обрӯву эътибор мегардонад. Агар ин ҳунарро намедоштам, имрӯз “Ҳасаннома”, “Ҳаллоҷинома”, “Эроннома”, “Соқинома”, “Бароатнома” эҷод карда наметавонистам. Сарчашмаи илҳоми ман ҳамин кулолгарӣ аст. 

-Яъне, кулолгарӣ яке аз чил ҳунари устод Абдуфаттоҳ Кулолист. Олиҷаноб. Дар фарҷом ба хонандагони ҳафтанома ва мардуми шарафманди кишвар чи таманно доред?

-Бигзор Тоҷикистони соҳибистиқлол ҳамеша зери фазои соф бимонад ва халқи хушиқболу нектолеъи он бо роҳбарии Пешвои хирадманд ва оқилу донои хеш Эмомалӣ Раҳмон баҳри боз ҳам шукуфоӣ ва рушду нумӯи Ватан ҷаҳду талош намоянд. Ҳамду сано бодо ба Пешвои Миллат.                 

Лабони хушку чашми тар ҳамин хушку таре моро                                                                

Шароб аз шабнаму аз лолаву гул соғаре моро.                                                                     

Ту берун аз маконию макон пур аз ту мебинем,                                                                                           

иҳӣ, эй хайри раҳмонӣ, раҳо кун аз шаре моро.                                                                                           

Намегӯем дод аз ту, чу додӣ доди дилҳоро,                                                                                                                                   

Ки он ишқи Худованд асту мебахшад фаре моро.                                                                      

Заминро гар ба тоат сар намондам, дор маъзурам,                                                                      

Ниҳам андар замин онро, ки дар сар ҷавҳаре моро.                                                                            

Аё сӯфӣ, ту не софӣ мусаффоят кунам охир,                                                                                                      

Ки дар кӯҳи Сафои дил сафо аз кавсаре моро.                                                                                                    

Биё, эй ваҳдати дилҳо, бирав эй куфру дин аз даҳр                                                                                       

Аз ин оби бақо набвад бақои дигаре моро.                                                                                                

Имоми Каъбаи дилҳо, ҳарими тан ҳарам бар туст, 

Ҷазои ту атои давлату тоҷи саре моро.                                                                                                                             

-Ташакурри зиёд барои чунин як сӯҳбати гарму самимӣ. Хоҳони он ҳастем, ки қаламатон ҳеҷ гоҳ хаста нагардад ва мурғи илҳоматон ҳамеша дар парвоз бошад.

-Раҳмат, ба фаъолияти Шумо низ барор мехоҳам.

Сӯҳбаторо Амони Муҳаммад, шаҳри Хуҷанд

Pressa.tj Бохабар аз гапи ҷаҳон бош!
Моро пайгири намоед Telegram, Facebook, Instagram, YouTube