Маскав: Ёфт шудани косаи 500 сола бо ғазали Ҳофиз

Дар ҷараёни ҳафриёт дар шаҳри Маскав косаи биринҷии қадимаеро пайдо кардаанд, ки ҳанӯз дар асри 16 сохта шуда ва дар танаш ин ғазали ҷовидонаи Ҳофизи Шерозӣ ҳаккокӣ шудааст:

Соқиё, бархезу дардеҳ ҷомро,

Хок бар сар кун ғами айёмро.

Шаҳрдории Маскав хабар дод, ки донишмандон абёти ҳаккокишуда дар як косаи биринҷии асри 16-ро, ки тобистони имсол дар ҷараёни ҳафриёт дар майдони Биржевойи пойтахти Русия ёфт шуда буд, шиносоӣ кардаанд.

Ин косаи қадима дар умқи се метри замини майдони Биржевой аз дохили як амбори чӯбит ёфт шуда буд. Ҳамроҳ бо ин коса аз он амбор ҳамчунин боз чандин ашёи қадимаи дигари марбут ба нимаи дувуми асри 16 ва ибтидои асри 17, аз ҷумла силоҳҳои ҷангие, чун табарзин, хӯд, пораҳои ҷавшан) ва тангаҳои даврони Иван Грозний ва Василий Шуйский низ пайдо шуда буд.

Косаи форсӣ бо гузашти панҷ аср чанд пора шуда буд, вале 75 фоизи рӯяш ҳифз шудааст. Гузашти айём хондани абёти дар тани ин коса ҳаккокишударо сахт мушкил сохта буд, вале дар ниҳоят ба ховаршиносони рус муяссар шудааст, ки онро бихонанд ва ба русӣ тарҷума кунанд.

Бар асоси ташхиси анҷомдодаи донишмандон аз Осорхонаи Шарқ, дар ин косаи қадимаи сохти Эрон як ғазали машҳури Ҳофизи Шерозӣ ҳаккокӣ шудааст:

Соқиё бархезу дардеҳ ҷомро,

Хок бар сар кун ғами айёмро.

Соғари май баркафам неҳ, то зи бар

Баркашам ин далқи азрақ фомро.

Гарчӣ бадномист назди оқилон,

Мо намехоҳем нангу номро.

Бода дар деҳ чанд аз ин боди ғурур,

Хок бар сар нафси нофарҷомро

Дуди оҳи синаи нолони ман

Сӯхт ин афсурдагони хомро.

Маҳрами рози дили шайдои худ

Кас намебинам зи хоссу омро.

Бо дилороме маро хотир хуш аст,

К-аз дилам якбора бурд оромро.

Нангарад дигар ба сарв андар чаман,

Ҳар ки дид он сарви сим андомро.

Сабр кун, Ҳофиз, ба сахтӣ рӯзу шаб,

Оқибат рӯзе биёбӣ комро.

Чанд рӯз пеш дар расми ифтитоҳи Боғи «Зарядье” ҳафриётшинос бо ифтихор ба президенти Русия Владимир Путин гузориш доданд, ки аз маҳалли сохтмони ин боғ осори зиёди қадима пайдо кардаанд ва аз ҷумла дар бораи косаи 500-солаи сохти Эрон хабар дода, тарҷумаи русии ғазали дар танаи ин коса ҳаккокишударо низ ба дасти Путин доданд, ки мутолиа кунад:

Виночерпий, светом вина озари нашу чашу,

Певец, спой, что дела мира пошли по нашему желанию.

Мы в нашей чаше видим отражение лица друга,

О не знающий наслаждения нашего непрестанного пьянства!

Никогда не умрет тот, чье сердце оживлено любовью,

Записана в тетради мироздания наша вечность.

До тех пор продолжается кокетство и величание стройных станом.

Алексей Емелянов, раҳбари департаменти мероси фарҳангии Маскав мегӯяд, ҳар яке аз чунин бозёфтҳо нафақат баёнгари тарзи зиндагӣ ва таърихи чандсад сол пеши пойтахти Русия аст, балки намунаҳое, чун ин косаи форсӣ нишон медиҳад, ки дар асрҳои гузашта арсаи тиҷорат ва табодули молу коло байни Маскаву давлатҳои дигар то куҷо доман густурда буд.