تجلیل سال نو میلادی و دین اسلام

 همه‌ساله در آستانه سال نو مسیحی (تقویمی) در جامعه تاجیکستان که بیش از 90% آن‌را مسلمانان تشکیل می‌دهند، سر و صدا برمی‌خیزد که آیا دین اسلام تجلیل این روزرا مجاز می‌داند یا نه؟ امسال نیز در آستانه سال نو ما به این سؤال پاسخ جستیم.

 حاجی میرزا: «سال نو از اسلام نیست«

 در یک موعظه خود روحانی شناخته حاجی میرزا می‌گوید: «سال نو از مسلمانها نیست. مسلمان دو عید دارد — قربان و رمضان، این سال نو مولود عیسی مسیح است که به مسلمانان ربط ندارد. من به مکتب و حکومت کار ندارم، زیرا آنها مجبورند که این جشن‌را تجلیل کنند، ولی چه ضرورت هست که مسلمانان آن‌را در خانه خود تجلیل کنند؟».

 روحانی دیگر ایشان نورالدین‌جان توره‌جان‌زاده در موعظه خود کسانی که سال نورا تجلیل می‌نمایند، «بی‌ناموس» می‌گوید:

 «آیا شب 31 دسامبر پیغمبر شما تولد شده بود که تا ساعت 12 بیدار می‌ایستید؟ آیا محمد ابن عبدالله تولد شده بود؟ یگان نفر شما سال تولد پیامبر خودرا نمی‌دانید، اما سال تولد عیسی‌را از اروپایی‌ها  پیروی کرده، جشن می‌گیرید. شرمنده‌های بی‌ناموس و  و بی‌غیرت…».  

 چون این موعظه‌ها چند سال است در youtube چرخ می‌زند، بسیاری از ساکنان کشور ما از تجلیل سال نو خودداری می‌کنند. برای مثال صاحبکار نیکروز نصیبجان‌زاده، سال نورا عید بسیارخودایی می‌داند:

 «من سال نورا جشن نمی‌گیرم. زیرا این عید به دین ما یگان رابطه ندارد. اصل پیدایش سال نو از دوران بسیارخودایی باقی مانده است. کاج‌را‌ آرایش دادن هم از همان زمان است که مردم در فصل زمستان سبزی کاج‌را دیده، خرسند شده، آن‌را به حیث خدای خود قبول می‌کردند و به نزدش تحفه‌ها می‌گذاشتند. اصلاً جشن گرفتن آن شاید گناه نباشد. فکر می‌کنم همه به نیت خود انسان وابسته است. لیکن بهتر است از عنعنه‌های بیگانه دور بشویم».

 شرح مفتی 

  سیدموکرم عبدالقادرزاده، رئیس شورای علمای مرکز اسلامی تاجیکستان در مورد تجلیل سال نو مسیحی چنین اندیشه دارد:

  «سال نو جشن دینی نیست، ولی آن را همچون آغاز سال جدید تجلیل نمودن ممکن است. موافق شریعت اسلامی هر جشنی که آن به عقیده اسلامی و به شریعت اسلام یا به فرموده‌های خداوند هیچ مخالفت ندارد، می‌توان جشن گرفت.

 بخصوصً در مذهب امام حنیفه-هر عرفی که به شریعت اسلامی مقابل و مخالف نیست، از نقطه نظر علمی باکی ندارد، یعنی کار گناهی نیست».

 سال نو آیین قدیمی تاجیکان است

 علی‌رغم بحثها که سال نورا به زادروز عیسی مسیح ربط می‌دهند، فرهنگ‌شناس تاجیک دلشاد رحیم‌اف ضمن یک تحقیقات ثابت کرده که سال نورا قبل از دین نصرانی نیاگان ما تجلیل می‌کردند:

 «قبل از دین اسلام و کیش زرتشتی نیاگان ما، آریایی‌ها، پیرو آیین مهرپرستی یا به اصطلاح میترایسم بوده‌اند.

 در فرهنگ مردمان ایرانی‌تبار آثار آیین مهرپرستی به گونه باور و اعتقاد، جشن و مراسمها و رمزها و تصویرها باقی مانده‌اند. چنانچه، جشن‌های مهرگان، سده، شب یلدا و غیره.

 تحقیقات دلشاد رحیم‌اف ثابت می‌سازند که گذشتگان ما نه تنها روز تولد مهررا باطنطنه تجلیل می‌کردند، بلکه درخت کاج‌را نیز‌ آرایش می‌دادند:

 «آرایش درخت کاج که امروز یکی از رمزهای سال نو به شمار می‌رود، نیز در اساطیر مربوط به آیین مهرپرستی ذکر شده است. درخت کاج یا سرو درختی می‌باشد که ویژه خورشید می‌باشد، درختی که همیشه سبز و باطراوت است».

 امام‌خطیب: «سال نورا جشن بگیرید«

 نظریات در مورد تجلیل سال نو مختلف است. بیشر روحانیان تاجیک همانا مقابل تجلیل این جشن هستند و یا پاسخ دوگانه  می‌دهند. ولی شرح معاصر و به زمان ما موافق را شمیل ایت‌الدین‌اف، رئیس شورای علمای اسلامی روسیه، امام خطیب یکی از مساجد بزرگ شهر مسکو و مؤلف 30 کتاب راجع به دین اسلام داده است:

 «بیشتر آنهایی که مخالف تجلیل سال نو هستند تاریخ پیدا شدن این عیدرا دلیل می‌آرند. معمولاً می‌نویسند که یک زمانی این عید- عید دوران جاهلیت یا بوت‌پرستی بود، برای همین جشن گرفتن آن درست نیست. از یک نقطه نظر درست است، مسلمانان عیدهای دوران بت‌پرستی را جشن نمی‌گیرند. از نگاه دیگر باشد، باید به نظر گرفت که هیچ کسی در جامعه ما این عیدرا به مانند عید بتپرستی جشن نمی‌گیرد و به چیزی سجده نمی‌ارد که این معلوم است.

 امروزه برای تمام ساکنان عالم جشن گرفتن سال نو عید خلقی و دولتی گشته است-جشن گرفتن به آخر رسیدن سال.  روزهای تعطیلی سال نو که با بهانه آن مردم استراحت می‌کنند و به نزدیکان خود تحفه می‌آرند و کودکان‌شان را شاد می‌کنند، به هیچ وجه در این جا نشانه‌ای از اصول دینی دیده نمی‌شود. مردم تنها وقت‌شان‌را خوبتر می‌گذرانند و استراحت می‌کنند. برای همین از نگاه اسلام باید حدیثی‌را به نظر گرفت که موافق آن تمام عمل‌های انسان از نیت او وابسته است.

 در مسئله جشن گرفتن سال نو اگر مقصد مردم به خاطر به انجام رسیدن سال و یا آمدن سال دیگر در سر دسترخوان جمع کردن نزدیکان، تمنیات نیک کردن، به یکدیگر تحفه نمودن باشد، پس عمل‌های آنها موافق حدیث آورده شده بها داده می‌شود.

 در اسلام با دوستان استراحت کردن، همدیگررا شاد نمودن منع نشده، بلکه اسلام جانبدار این عملهاست.

 تبریک نمودن با سال نو هم هیچ عمل بد نیست، بلکه نیت خوب نسبت کسی است که هیچ بدی ندارد.

 اگر به تجلیل سال نو درست مناسبت کنیم، آن برای غنی گردانیدن کارهای نیک شخصی خود در نزد خداوند می‌شود».  واقعاً، تجلیل سال نو برای مردم ما یک وسیله دلخوشی، به عیادت همدیگر رفتن، برای یکدیگر حرف مهر گفتن و از همه مهم جشن شادی کودکان است.

 بنابر این، بهتر است به جای حدیث و روایت جستن و مانع خرسندی شدن، همدیگررا به سال نو تبریک بگوییم و برای سال آینده آرزوهای نیک بکنیم.

 سال نو مبارک!

  عادل ناظر

  «تاجیکستان«

Pressa.tj Бохабар аз гапи ҷаҳон бош!
Моро пайгири намоед Telegram, Facebook, Instagram, YouTube