Саргузашти Амири Дубай (6)

(Аввалаш дар шумораҳои гузаштаи ҳафтаномаи «Тоҷикистон»)

Шайх Рашид ибн Саид — Ҳокими дурбин

Дарсҳои шайх Рашид ибни Саид беохиранд. Ӯ таҷассумгари қудрат буд. Ӯ омӯзгор буд. Ӯ Ҳоким буд ва муҳимтар аз ҳама — ӯ падари ҳамагон буд.

Рӯзи ӯ бо намози бомдод, Фаҷр, оғоз мешуд ва маҳз аз ӯ ман омӯхтам, ки ҳар рӯзро бо намоз оғоз кунам.

Падарам бомдод аз хоб мехест, то намоз хонад ва пас аз он фавран аз паси кор мешуд. Ӯ корро аз назорати иҷрои лоиҳаҳои ҷорӣ оғоз мекард. Пеш аз наҳор ӯ одатан дар назди қаср менишаст ва мансабдоронро қабул мекард, пас аз он ба дафтари худ дар наздикии халиҷи Дубай-Крик мерафт, то бо роҳбарони лоиҳаҳо мулоқот кунад. Ба ман писанд буд, ки падарамро гӯш кунам, вақте ки ӯ онҳоро дар бораи пешрафти рушди лоиҳаҳои гуногун пурсон мешуд. Онҳо ҳамеша дар ҳайрат мемонданд, ки ӯ аз худи онҳо дар бораи кори онҳо бештар медонад, зеро ӯ ҳар рӯз субҳи барвақт аз иншоот боздид мекард. Баъд аз он ӯ ба хона бармегашт, то наҳориро, ки модарам барои ӯ омода карда буд, бихӯрад.

Падарам на танҳо як маротиба дар як рӯз бо мардум мулоқот мекард, балки пас аз намози аср (намози пеш аз ғуруби офтоб) ва мағриб (намози шом) низ боз мулоқот мегузаронд.

Сафари зуд-зуд ба иншооти шаҳр се бартарӣ дошт. Аввалан, ҳар як роҳбари лоиҳа медонист, ки барои беэътиноӣ ё сустӣ ҷой нест. Дувум, дастаҳое, ки рӯи ин лоиҳаҳо кор мекарданд, медонистанд, ки шайх Рашид ба лоиҳаҳо таваҷҷуҳ дорад ва ба онҳо диққат медиҳад. Ин онҳоро водор мекард, то сахттар кор кунанд ва ба дастовардҳои бештар талош намоянд. Савум, ин рушди коррупсия ва қонуншиканиҳои молиявиро пешгирӣ мекард — ҳар як пудратчӣ ва мансабдор медонистанд, ки онҳо зери назорати ҷиддии шайх Рашид қарор доранд. Дидан кардани ӯ аз иншоот барои кормандон паём ва барои роҳбарон ва мансабдорон дарс буд.

Аз як тараф, шайх Рашид ҳамеша кӯшиш мекард, ки обрӯи Дубайро нигоҳ дорад ва мекӯшид, ки ҳама пардохтҳоро ба пудратчиён ва соҳибкорон зуд ва мунтазам анҷом диҳад. Ӯ мегуфт, ки сарвати аслии мо обрӯи мост дар байни тоҷирон. Аз тарафи дигар, ӯ ҳеҷ гоҳ ягон манипулятсияро нисбати қонунҳо ё қоидаҳо қабул намекард.

Падарам як аспи зебоеро парвариш мекард, ки ӯро Саклавӣ меномид. Ӯро аз шишача ғизо медод, ром мекард ва таълим медод — ҳамаи инро ӯ худаш мекард. Саклавӣ, ки шайх Рашидро дӯст медошт, калон шуд ва шайх Рашид низ ӯро дӯст медошт. Ӯ шомгоҳон аспсаворӣ мекард, вақте ки боз аз иншооти сохтмонӣ боздид мекард. Дар хона, аспи ӯ озодона дар атрофи аспхона мегашт ва дар охир то дари қаср мерасид. Падарам ба Саклавӣ омӯхта буд, ки вақте ӯ дасташро мебардошт, пойи пешашро бардорад ва ба як зону нишинад бо фармони ӯ. Падарам ҳеҷ гоҳ Саклавиро намебаст. Ӯ ба майдончаҳои лоиҳаҳо мерафт, аспро бе банд мегузошт. Саклавӣ паси падарам мерафт, мисли як ғуломи итоаткор ва сипас паси ӯ меистод, вақте ки ӯ бо роҳбарони иншоот суҳбат мекард. Ман Саклавиро дӯст медоштам, зеро фаҳмидам, ки мо хислатҳо ва эҳсоси мушобеҳ доштем.

Шайх Рашид идорае дошт, ки дар бандари Дубай-Крик ҷойгир буд. Тавассути тирезаи шишагии зебо, ки ба крани борбардорӣ менигарист, ӯ ҳаракати киштиҳо, молҳо ва ашёи хом, инчунин боркунӣ ва борфарории онҳоро мушоҳида мекард. Ӯ ҳамаи киштиҳо ва соҳибонашонро мешинохт. Ӯ ҳатто ҳаҷми молҳо ва ашёи хомро дар маҳал медонист. Вақте ки баъзе тоҷирони нав кӯшиш мекарданд аз пардохти боҷҳои гумрукӣ канорагирӣ кунанд, бо шикоятҳо муроҷиат менамуданд, шайх Рашид ба онҳо ёдрас мекард дар бораи киштиҳояшон ва тиҷорати шукуфандаашон, шарҳ медод, ки ҳукумат ҳақ дорад ҳиссаи худро талаб кунад. Тоҷирон ҳамеша аз он ҳайрон мешуданд, ки шайх Рашид дар бораи фаъолияти тиҷоратии онҳо тавассути халиҷ медонад, барои ин онҳо ба ӯ эҳтироми зиёд ва қадршиносӣ нишон медоданд.

Аз аввал падарам диққати худро ба рушди бандари Крик равона кард. Ҳадафи муҳимтарин барои ӯ васеъ кардан, чуқур кардан ва кушодани роҳи обӣ барои қабули киштиҳои калонтар буд. Бо ин мақсад шайх Рашид фармон дод, ки бандар чуқур карда шавад. Санг ва реге, ки истихроҷ мешуд, барои барқарор кардани ҳудудҳое, ки мунтазам аз ҷониби мавҷҳо зери об мемонданд, истифода мешуд. Сипас ин заминҳо фурӯхта мешуданд, то хароҷоти корҳоро пӯшонанд. Дар натиҷа, Крик чуқуртар шуд ва киштиҳои бештару калонтарро ҷалб кард, ки ба рушди минбаъдаи тиҷорат дар Дубай мусоидат намуд. Аз он лаҳза ман аз падарам ишқи лоиҳаҳоеро, ки шаҳрро беҳтар мекунанд, ба мерос гирифтам.

Даврони ҳукмронии падарам бо фаровонии лоиҳаҳо, ки ӯ оғоз кард, хос буд, аз ҷумла кушодани бандари Дубай-Крик ва Фурудгоҳи байналмилалии Дубай, инчунин ширкатҳо дар соҳаи телекоммуникатсия, обтаъминкунӣ ва барқ. Ғайр аз ин, ӯ такмили беморхонаи Ал Мактум ва дигар сармоягузориҳоро дар рушди иҷтимоӣ назорат мекард. Диди ман дар бораи роҳбар, хоҳ дар ҳукумат ё дар тиҷорат, шахсе аст, ки пешрафтро амалӣ мекунад, месозад ва ба дигарон хидмат мекунад.

Аз синни хурдӣ ман дарси муҳим гирифтам, ки роҳбар шахсе аст, ки барои татбиқи самараноки лоиҳаҳо қобилият дорад. Ман ҳамчунин омӯхтам, ки ҳар дирҳам арзиш дорад ва бояд бо заковат сарф шавад. Фарҳанги идоракунӣ, ки аз ҷониби шайх Рашид ибни Саид офарида шудааст, бар принсипҳои хароҷоти оқилона ва худдорӣ кардани ҳукумат аз амалҳои исрофкорӣ асос ёфтааст. Яке аз калидҳои муваффақияти Дубай — ин арзишҳои идоракунӣ аст, ки шайх Рашид ворид кардааст, арзишҳое, ки ҳоло кишварро муайян мекунанд ва аз ҷониби тамоми мардум қабул шудаанд.

(Давом дорад)

Pressa.tj Бохабар аз гапи ҷаҳон бош!
Моро пайгири намоед Telegram, Facebook, Instagram, YouTube