Қазоқистон: Сӯхтор, куштор ва ғасби ҳукуматҳо

Шоми 5-уми январ дар Алмаато рӯйдодҳои муҳиме рух доданд, ки як навъ нуқтаи доғ дар харитаи Қазоқистон гардид.

Эътирозҳо дар он ҷо сарфи назар аз талошҳои раисиҷумҳури кишвар Қосим-Ҷомарт Тоқаев барои рафъи вазъ густурда шуданд. Тадбирҳои эълонкардаи ӯ – истеъфои ҳукумат, лағви болоравии нархи сӯзишворӣ, даст кашидан аз индексатсияи тарифҳои соҳаи манзилу коммуналӣ эътирозгаронро ором накарданд. Баръакс, вай ба онҳо нишон дод, ки ҳукумат «қабул карданӣ» аст.

Дар натиҷа, рӯзу шоми чаҳоршанбе зери аломати амалҳои фаъоли эътирозгарон гузашт. Дар оғоз онҳо бинои акимати Алмааторо тасарруф карда, он ҷоро оташ заданд. Бинои маъмурияти шаҳр тақрибан сӯхта ба хок яксон шуд, нерӯҳои амниятӣ маҷбур шуданд, ки ақибнишинӣ кунанд.

Ба дунболи ин гузоришҳо мунташир шуд, ки нерӯҳои амниятӣ аз Алма-Ато хориҷ мешаванд. Шаҳр воқеан ба чанги анархия афтод, ки эътирозгарон фавран аз он истифода бурданд.

 Онҳо фурудгоҳи Алмааторо ишғол карданд. Умуман, ба онҳо лозим набуд, ки чизеро забт кунанд — касе бандари ҳавоиро посбонӣ намекард. Эътирозгарон аз ин рӯҳбаланд шуда, дар он ҷо ба тазоҳуроти комил даст зада, мошинҳоро оташ заданд ва дафтарҳои сабти номро хароб карданд, хабар медиҳад РЕН ТВ.

Дар вилояти Мангистау низ вазъият ба нафъи эътирозгарон авҷ гирифт. Дар интернет наворе пайдо шуд, ки чӣ тавр нерӯҳои амниятӣ «ба паҳлӯи мардум мегузаранд» ва ҳатто назди онҳо зону мезананд. Ба эътимоднокии ин тирҳо кафолат додан душвор аст, аммо воқеият боқӣ мемонад: Актау ва Жанаозен воқеан таҳти назорати мухолифони президент Тоқаев ва умуман мақомоти давлатӣ қарор гирифтанд.

Ба дузду роҳзан Худо дод!!!

Дар Алма-Ато бегоҳӣ аз рӯи анъанаҳои беҳтарини намоишҳои эътирозии америкой апокалипсиси ҳақиқӣ ба амал омад. Гуруҳҳои ғоратгарон ҳамаи чизҳои дар сари роҳашон бударо вайрон карданд — ба магазинҳо зада даромаданд, телевизор ва асбобҳои рӯзгорро бароварданд, филиалҳои банкҳоро шикастанд, мошинҳоро оташ заданд, витринаҳои магазинҳоро шикастанд. Касе набуд, ки ба ин халал расонад — дар ҳақиқат, дар шаҳр ягон коркуни ҳифзи ҳуқуқ набуд. Тамошогарон дар Қазоқистон ба таври оммавӣ бонкҳо ва мағозаҳоро ғорат мекунанд Илова бар ин, силоҳи оташфишон ба дасти эътирозгарон афтод. Аввалан, қисме аз силоҳро аз идораи маҳаллии Кумитаи амнияти миллӣ ба пайдо карданд ва дуввум, силоҳҳоро бо мошинҳо ба онҳо оварданд.

Вазъияти кунунӣ дар Қазоқистон: эътирозҳо ба истеъфои ҳукумат оварда расонид. Рӯзи чаҳорум аст, ки дар Қазоқистон гирдиҳамоиҳои марбут ба болоравии қимати гази моеъ қатъ намешаванд. Мақомот алакай эълом доштанд, ки қимати маводи сӯхтро коҳиш медиҳанд, аммо эътирозҳо коҳиш наёфтааст. Аз 1 январи соли 2022 дар кишвар гузариши пурраи савдои гази моеъ тавассути биржаҳои молӣ анҷом дода шуд. Ҳукумат изҳор дошт, ки қабл аз гузаштан ба платформаҳои савдои электронӣ нархи ин навъи сӯзишворӣ барои истеҳсолкунандагон фоидаовар набуд, зеро он бо нархи камтар аз арзиши он фурӯхта мешуд. Мутаносибан арзиши гази моеъ аз аввали сол ду баробар — аз 60 то 120 танга барои як литр (бо рубли русӣ аз 10 то 20 рубл) боло рафт. Гази моеъ бахши умдаи бозори сӯзишвории мошинҳои маишӣ ва тиҷоратиро ишғол мекунад, ки ҳатто дар пешгӯиҳои хушбинона, таҳлилгарон хатари таваррумро дар семоҳаи аввали соли 2022 то 15-20% дар ҷумҳурӣ қайд мекунанд.

Рӯзи 2 январ сокинони шаҳрҳои Жанаозен ва Ақтау бо дархости коҳиши нархи сӯзишворӣ ба сатҳи қаблӣ ба кӯчаҳо рехтанд. Рӯзи сешанбе дар дигар минтақаҳо низ эътирозҳо авҷ гирифтанд — мардум дар Алма-Ато, Тараз, Караганда, Чимкент, Қизилурда, Актюбе ва дигар шаҳрҳои кишвар ба майдон омаданд. Аҳолӣ ба коҳиши ногузир дар некӯаҳволии хонаводаҳои худ баҳо дода, аз тасмими мақомот дар бораи боло бурдани нархи сӯзишворӣ эътироз карданд, хабар медиҳад РИА Новости.

Раисиҷумҳури Қазоқистон Қосим-Ҷомарт Тоқаев дар вилояти Манғистау ва Алмаато барои ду ҳафта вазъи изтирорӣ ҷорӣ кард. Он соати 01:30 чоршанбе оғоз шуда, то 19 январ идома хоҳад кард. Мувофики фармон корпартоиҳо, митингҳо ва чорабиниҳои оммавӣ манъ карда, соати комендантӣ ҷорӣ карда шуда, даромаду баромад маҳдуд карда шудааст. Алоқаи мобилӣ ва Интернет фосилавӣ кор мекунанд.

Шоми 4 январ дар майдони марказии Алмаато эътирозгарон бо нерӯҳои амниятӣ вориди даргирӣ шуданд, пулис аз газ истифода кард ва майдонро дуди тунд фаро гирифт. Дар кӯчаҳои Алмаато техникам ҳарбӣ пайдо шуд.

Шал, кет! Шал, чум! Яъне “Бобо рав”!!!

Иштироккунандагони шуришҳо аз талабҳои иқтисодӣ ба талабҳои сиёсӣ гузаштанд. Онҳо истеъфои Назарбоев, интиқоли тамоми қудрат ба Тоқаев, даъвати маҷлиси конститутсионӣ дар тӯли 10 рӯз бо ширкати вакилони тамоми минтақаҳо, манъи сафари ҳамаи мансабдорон, вазирон ва вакилон ба хориҷа ва афви фаврӣ талаб доранд.

Барои хамаи маҳбусони сиёсӣ, аз ҷумла маҳбусони хориҷӣ. «Шал, кет! Шал, кет! Шал, чум! ”- мардум рафтани Назарбоев ва низоми ӯро талаб мекунанд. «Шал, кет»-ро ба русӣ «Бобо, рав!» Тоқаев дастур дод, ки ба таври оҷил комиссия таъсис дода, ин масъаларо «бо назардошти имкони иқтисодӣ, дар заминаи ҳуқуқӣ» баррасӣ кунад ва ҳамчунин эътирозгаронро ба муколама даъват кард. Вай гуфт, ки тамоми талабҳои қонунии эътирозгарон ба инобат гирифта мешавад. Маълум аст, ки баъд аз эътирозҳои «газ» мақомот ният доранд, ки барои шаш моҳ танзими давлатии нархи гази моеъ, бензин ва дизел ва ҳамчунин маҳсулоти ғизоии аз ҷиҳати иҷтимоӣ аҳамияти хоса ҷорӣ кунанд.

 Пагоҳии 5 январь маълум шуд, ки тамоми ҳукумати мамлакат аз кор озод карда шудааст. Аммо аъзои кобинаи вазирон то замони тасдиқи ҳайати нави ҳукумат вазифаи худро иҷро хоҳанд кард.

Куштанду сӯхтанду ғорат карданд

Қазоқистон ҳоло, 6 январ, охирин хабарҳо: шумори кушташудагон ва маҷрӯҳони маъмурони амниятӣ ном бурда мешавад. Дар ҷараёни ошӯбҳо дар Қазоқистон ҳашт афсари пулис ва сарбозони Горди миллӣ кушта ва 317 маъмури амниятии дигар маҷрӯҳ шуданд. Чунин маълумотро Вазорати корҳои дохилӣ пешниҳод кардааст, хабар медиҳад Sputnik Қазоқистон. 37 мошини хидматӣ осеб дидааст. «Гурӯҳҳои муайяни шаҳрвандон роҳҳоро баста, тартиботи ҷамъиятӣ ва зиндагии аҳолинишинро халалдор намуда, ба ҳаракати нақлиёт монеа эҷод мекарданд. Илова бар ин, кормандони ҳифзи ҳуқуқ мавриди ҳамла қарор гирифтанд «гуфта мешавад дар изҳороти пулис.

 Сардорони управленияҳои Алмаато, Чимкент ва Тараз ҳамла карданд. Ҳодисаҳои истифода бурдани сангу чӯб, газ, баллонҳои мурч ва шишаҳои омехтаи сузишворӣ ҷой доранд. Зиёда аз 200 кас барои вайрон кардани тартиботи ҷамъиятӣ дастгир карда шуд.

Вазъият дар Қазоқистон имрӯз, 01/06/2022: эътирозгарон ба бинои РОВД ҳамла карданд.

 Дар шаҳри Алмаатои Қазоқистон эътирозгарон ба бинои шӯъбаи пулиси Ауэзов ҳамла карданд. Пулис ба болои боми бино баромад, онҳо ҷавоби тирандозӣ намуд ва барои пароканда кардани эътирозгарон аз гранатаҳои флешдор истифода кард. Қаблан дар ин минтақа эътирозгарон бинои дафтари ҳизби ҳокими Нур Отанро оташ заданд.

Сокинони маҳаллӣ аз эҳтимоли ғоратгарӣ изҳори нигаронӣ мекунанд. Рӯзи чаҳоршанбеи 5 январ раисиҷумҳури Қазоқистон Қосим-Ҷомарт Тоқаев ба мардум муроҷиат карда, эълон кард, ки ба курсии раиси Шӯрои Амният, ки қаблан Нурсултон Назарбоев раҳбарӣ мекард, ба даст меояд. Ӯ ҳамчунин ваъда дод, ки аз имрӯз алайҳи тазоҳургарон, ки аллакай чанд афсари интизомиро куштаанд, «ҳадди имкон сахтгирона рафтор хоҳад кард».

Дар рӯзҳои аввали соли 2022 дар вилояти Манғистауи Қазоқистон гирдиҳамоӣ алайҳи якбора боло рафтани нархи гази моеъ шурӯъ шуд. Баъдтар дар саросари кишвар тазоҳуроти оммавӣ ба вуқӯъ пайваст. Дар баъзе шаҳрҳо бетартибиҳо ва задухурдҳо бо коркунони политсия ба амал омаданд. Раисиҷумҳури Қазоқистон ҳукуматро барканор кард, аммо ин ба ҷилавгирӣ аз мавҷи эътирозҳо мусоидат накард.

Бонкҳоро шикастанду пулҳоро дуздиданд

 Тамоми бонкҳои кишвар кори худро мутаваққиф кардаанд Дар Қазоқистон кори тамоми бонкҳо ва ҳамчунин биржа низ мутаваққиф шудааст. Дар ин бора рӯзи панҷшанбеи 6 январ намояндаи расмии Бонки миллии ҷумҳурӣ Олжас Рамазонов хабар дод. «Агентии танзим ва рушди бозори молиявӣ ва Бонки миллии Қазоқистон дар бораи муваққатан боздоштани фаъолияти ҳамаи созмонҳои молӣ хабар медиҳанд», — гуфтааст Рамазонов, ба нақл аз «Известия».

Ба гуфтаи намояндаи Бонки миллӣ, ин тасмим дар робита ба баргузории амалиёти зиддитеррористӣ ва қатъи муваққатӣ дар интернет гирифта шудааст. Рамазонов гуфт, ҳадаф аз боздоштани кори бонкҳо ҳифзи саломатӣ ва ҷони кормандони созмонҳои молиявӣ ва истеъмолкунандагони хадамоти молиявӣ мебошад.

Парвозҳо қатъ шуданд. Зиреҳпӯшон дар фурӯдгоҳи пойтахт

Қазоқистон имрӯз, хабарҳои охирин 6 январ: ҳама парвозҳои субҳ дар фурудгоҳи пойтахт лағв карда шуданд. Дар фурудгоҳи пойтахти Қазоқистон ҳама парвозҳо то соати 12 ба вақти маҳаллӣ лағв карда шуданд. Инҳо парвозҳо ба Алмаато, Семей, Петропавловск, Актюбе, Туркистон ва Маскав мебошанд”, — гуфта мешавад дар паёми телевизионии Sputnik Қазоқистон.

Бино ба гузоришҳои расонаҳои хабарӣ, дар назди бинои ҳукумати Нур-Султон тадобири амниятӣ пурзӯр карда шуда, дар назди фурудгоҳи пойтахт зиреҳпӯшҳо, низомиён ва пулис бо силоҳи оташфишон истодаанд. Дар роҳҳои пойтахти Қазоқистон автобусҳои зиёде бо одамон ҳаракат мекунанд, хабар медиҳад ВАО.

Pressa.tj Бохабар аз гапи ҷаҳон бош!
Моро пайгири намоед Telegram, Facebook, Instagram, YouTube